Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta


– jadval. Korxona salohiyati qobiliyati konturining matritsasi



Download 3,65 Mb.
bet160/278
Sana23.05.2022
Hajmi3,65 Mb.
#608127
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   278
Bog'liq
Menejment

2 – jadval. Korxona salohiyati qobiliyati konturining matritsasi




Indikatorlar


Korxona salohiyati raqobotbardoshlig i darajasi

KR

KT

KE

KD

KU

1

2

3

4

5

nisbi y birlik

ballar

nisbi y birlik

ballar

nisbi y birlik

ballar

nisbi y birlik

ballar

nisbi y birlik

ballar

1.Jahon
etakchiligi

KR1

KR1
b

KT1

KT1
b

KE1

KE1
b

KD1

KD1
b

KU1

KU1
b

2.Jahon
standartlari

KR2

KR2
b

KT2

KT2
b

KE2

KE2
b

KD2

KD2
b

KU2

KU2
b

3.Xalq xo’jaligi
etakchiligi

KR3

KR3
b

KT3

KT3
b

KE3

KE3
b

KD3

KD3
b

KU3

KU3
b

4.Xalq xo’jaligi
standarti

KR4

KR4
b

KT4

KT4
b

KE4

KE4
b

KD4

KD4
b

KU4

KU4
b

5.Sohaviy
yetakchilik

KR5

KR5
b

KT5

KT5
b

KE5

KE5
b

KD5

KD5
b

KU5

KU5
b

6.Sohaviy
standart

KR6

KR6
b

KT6

KT6
b

KE6

KE6
b

KD6

KD6
b

KU6

KU6
b

7.Chegaraviy
daraja

KR7

KR7
b

KT7

KT7
b

KE7

KE7
b

KD7

KD7
b

KU7

KU7
b

8.Korxona

KR8

KR8
b

KT8

KT8
b

KE8

KE8
b

KD8

KD8
b

KU8

KU8
b



3 jadval. Korxona salohiyatining rezervlari va yo’qotishlari

Indikatorla r
Korxona salohiyatin ing yoqotishlar

KR

KT

KE

KD

KU

Barcha rezervlar va yo’qotis
hlar

1

2

3

4

5

6

Nisb
iy birli

ballar

Nisb
iy birli

ballar

Nisb
iy birli

ballar

Nisb
iy birli

ballar

Nisb
iy birli

ballar

ballar

i va
rezervlari

k




k




k




k




k







REZERVL
AR




1.Jahon
etakchiligi

RK
R1

RKR
1b

RKT
1

RKT
1b

RKE
1

RKE
1b

RK
D1

RKD
1b

RK
U1

RKU
1b

R1b

2.Jahon
standarti

RK
R2

RKR
2b

RKT
2

RKT
2b

RKE
2

RKE
2b

RK
D2

RKD
2b

RK
U2

RKU
2b

R2b

3. Xalq xo’jaligi
etakchiligi

RK R3

RKR
3b

RKT 3

RKT
3b

RKE 3

RKE
3b

RK D3

RKD
3b

RK U3

RKU
3b

R3b

4. Xalq xo’jaligi
standarti

RK R4

RKR
4b

RKT 4

RKT
4b

RKE 4

RKE
4b

RK D4

RKD
4b

RK U4

RKU
4b

R4b

5.Sohaviy
yetakchilik

RK
R5

RKR
5b

RKT
5

RKT
5b

RKE
5

RKE
5b

RK
D5

RKD
5b

RK
U5

RKU
5b

R5b

bu yerda t –sarmoyadan samara olish va investitsiyalar kiritish vaqti. Shunda jadvalni qurish mumkin. U ustivor tadbirlarni tanlash mantiqini – salohiyat raqobatbardoshligini oshirish bo’yicha korxona strategiyasining asoslarini ishlab chiqilishini aks ettiradi.


4 – jadval. Salohiyatning raqobatbardoshligini oshirish bo’yicha strategiyani tanlash (jahon etakchiligi darajasi uchun)


Maqsadga erishish uchun mab- lag’lar va resurslar Indikatorlar

Investi- tsiyalar (I)

Vaqt (t)

Iqti. Samara (Ef)

Samaradorlikning integral koeffitsienti (NKint)

Ustivorliklar (firmaning straregiyasi)

  1. RKR1

  2. RKT1

  3. RKE1

  4. RKD1

  5. RKU1

Ikr Ikt Ike
Ikd Iku

tip 1kt tie
1>d tny

Efkr Efkt Efke
Efkd Efku

K1int K2int K3int
K4int K5int

5
3
1
4
2

Har bir korxona tavakkalchilikning o’zi engib o’tishi mumkin bo’lgan “planka”sini tanlaydi. Biznesda ham jizzakilik va ham ortiqcha kamtarlik qarama qarshidir. Korxona rezervlarining bir qismini safarbar qilishga harakat qilib, “o’rtacha” holatga da’vogarlik qilishi mumkin. Faraz qilamizki, K3int > K5int > K2int > K4 int> K1int. Bunda 5.5 – jadvalnig 5 – ustunidagi raqamlash korxona salohiyati raqobatbardoshligini oshirishning silliqlanishi ( navbatiyligi)ni beradi. Dastavval KD, keyin KU va keyin esa KE va h.k. indikatorining darajasini oshirish bo’yicha ishni o’tkazish maqsadga muvofiqdir. Agar barchasiga birdaniga kirishilsa, unda u yoki bu darajadagi raqobat kurashida mutahkam o’rinni egallashga kuch va vaqt etmay qolishi mumkin. Nimanidir belgilangan narsani tanlab olib, korxona
sinergetik samarani, ya’ni qo’shimcha foydani olishi mumkin, chunki yaxshi o’ylab ko’rilgan tadbirlar majmuasi barcha qolgan indikatorlarga ijobiy ta’sir ko’rsatishi mumkin. Bu raqobatbardoshlik matritsasi elementlarini bundan keyingi yangitdan ko’rib chiqish va hisoblashlar va baholashlarning butun majmuasini yangilashni taqazo qiladi.
Ko’rsatib o’tilgan tahlilni rezervlar, yo’qotishlar va samaradorlik- ning integral koeffitsienti dinamikasini o’rganish bilan to’ldirish darkor( 6 - jadval).
Korxona salohiyati raqobatbardoshligini oshirish sohasidagi muvaffaqiyatning koeffitsienti (Kus) deb quyidagi formulani hisoblash mumkin:
Kus = TKint – TP max TR

5 – jadval. Korxona salohiyati samaradorligi rezervlari, yo’qotishlari va integral koeffitsienti balli baholarining dinamikasi


Rezervlar, yo’qotishlar, samaradorlik

























t1

t2

t3



t1



tp

1.Rezervlarning
o’zgarishi sur’atlari

TR1

TR1

TR1




TR1




TR1

2.Yo’qotishlarning
o’zgarishi sur’atlari

TP1

TP1

TP1




TP1




TP1

3.korxona salohiyati samaradorligi integral koeffitsientining
o’zgarishi sur’atlari

TK1int

TK1int

TK1int




TK1int




TK1int

Eng yaxshisi yo’qotishlar dinamikasi nolga qadar keskin pasayishi, samaradorlikning integral koeffitsienti o’zgarishlar sur’atlari to’g’ri chizig’i (TKint) esa ular bir birlariga nisbatan etarlicha yaqinroq joylashishlaridagi rezervlar o’zgarishlari sur’atlari to’g’ri chiziqlaridan yuqoriroqdaligidir. Ya’ni eng katta muvaffaqiyatga TP= 0, TKint> TR bo’lgan holda erishiladi. Bu shuni bildiradiki, korxona agar raqobatning u yoki bu darajasidagi etakchilariga emas, tenglar o’rtasidagi eng yaxshilarga qarab shiddat bilan harakatlanadi. Buni quyidagicha namoyish qilish mumkin:





1 – rasm. Raqobat muvaffaqiyatining “o’qlari”.


Korxona salohiyati raqobatbardoshligi va bozor foydaliligini baholashning biz tomonimizdan taklif qilingan metodikasi yagona va universal emas. Bunday metodikalarning eng turli tuman variantlari bo’lishi mumkin. U aniq detallarni, korxona iqtisodiyotining nozik tomonlarini hisobga olishi, ammo shuning bilan bir vaqtda o’z ichiga umumiy qabul qilingan indikatorlarni, salohiyatning ko’rsatkichlarini va bozor jarayonlarini olishi kerak.

  1. Korxona qudratini belgilovchi omillar:

  • Korxona qudratini belgilovchi omillar:

  • Mahsulot sifati;

  • Korxona imidji;

  • Raqobatbardoshlik;

  • Hamkorlar bilan aloqadagi mavqening yuqoriligi;

  • Innovatsion texnologiya va texnika bilan ta’minlanganlik darajasi.

Korxonalar boshqaruvi uning pul bilan bog‘liq bo‘lgan ko‘rsatkichlari tahliliga asoslangan. Ammo bunday yondashish korxona faoliyatidagi boshqa muhim tomonlarini ochib berolmaydi. Amerikalik olimlar R. Kaplan va D. Norton 1990- yillarda 12 ta yirik kompaniya xo‘jalik faoliyatining pul bilan bog‘liq bo‘lmagan ko‘rsatkichlarini ham hisobga oladigan natijalarni baholash tizimini o‘rgandilar va ko‘rsatkichlarning muvofiqlashgan tizimining konsepsiyasini yaratdilar.
Bunday yangi tizim korxonaning pul bilan bog‘liq ko‘rsatkichlarini uning boshqa turdagi ko‘rsatkichlari bilan bog‘lashga yo‘naltirilgan, boshqaruv tizimi ko‘rsatkichlariga aylantirish masalalari hal qilingan. Buning uchun korxonaning erishgan ko‘rsatkichlarini kelajakdagi olinishi mumkin bo‘lgan natijalar bilan bog‘lash zarur bo‘ldi. Ko‘rsatkichlarning muvofiqlashtirilgan bunday tizimi avval korxona darajasida, keyinchalik korxonaning bo‘limlari va hatto alohida xodimlari darajasidagi boshqaruv tizimiga aylandi va 1999-yildan boshlab dunyoning 300 dan ortiq (AQSH, Kanada, Germaniya, Shveytsariya) korxonalarida tatbiq etila boshladi. Banklar esa (Dentche Bank) bu tizimni o‘zining hisobotiga indikator sifatida kiritdilar.
Iqtisodiy, ijtimoiy axborotlarni qayta ishlashdagi bu yangi yondashuvni nafaqat korxonalarning ko‘rsatkichlari tizimi sifatida, balki loyihalar boshqaruvining hamma tomonlarini qamrab olgan tizim deb ham qaralishi lozim. P. Xorvatning fikricha, axborotlarni yig‘ish, tahlil qilish va baholash, ko‘rsatkichlarning muvofiqlashtirilgan tizimida katta rol o‘ynaydi, hozirgi kunda dunyoning kompyuter dasturlarini ishlab chiqish bo‘yicha eng kuchli kompaniyalari shu maqsadlar uchun dasturiy vositalarini yaratish bo‘yicha ish olib borishmoqda.
Ammo R. Kaplanning tan olishicha, bu nazariya takomil emas, chunki bunda eng asosiy narsa – baholash vositasi yo‘q. R. Kaplanning yuqorida ta’qidlangan usulini innovatsiya loyihalariga moslashtirilgan holda qo‘llash maqsadida quyidagi chora-tadbirlar tizimi ishlab chiqildi:

  • ilmiy ishlab chiqarish va kichik innovatsiya korxonalarining ko‘rsatkichlari majmuasini ishlab chiqish;

  • ko‘rsatkichlarni tashkilotning strategik maqsadlari, vazifalari bilan uzviy bog‘liqligini taminlash, ularni ko‘p funksiyali indikatorlarga o‘tkazish,

  • ularning o‘lchov birliklarini aniqlash:

  • korxonaning ilmiy faoliyati ko‘rsatkichlarining muvofiqlashtirilgan tizimini ishlab chiqish, ko‘rsatkichlararo bog‘liqlik darajasini aniqlash, ularni statistik – matematik qayta ishlash formulalarini hisoblash, baholash va boshqarish bo‘yicha dasturiy vositalarini yaratish;

  • loyiha rivojlanishining qisqa va uzoq muddatga mo‘ljallangan immitatsion modelini yaratish;

  • qaror qabul qilish jarayonini amalga oshirish – loyihaning amaliy natijalarini kompyuterda olingan natijalar bilan solishtirish, xatoliklarni tahlil qilish.

Quyida axborotlarni miqdoriy tahlil qilish, agregatsiyalash usuliga asoslangan korxonalarni innovatsiya faolligini, ilmiy-amaliy salohiyatini o‘rganish metodologiyasi keltirilgan.
Korxonalarning ilmiy-texnik salohiyati – bu korxonaning yangi texnika va texnologiyalarni joriy etishga, modernizatsiyalashga yo‘naltirilgan ilmiy, ishlab chiqarish va axborot zaxiralarining majmuasidir. Bundan tashqari korxona quvvati ham uning qudratini belgilovchi asosiy omillardan biridir. Korxona quvvati asosiy ishlab chiqarish fondlari tarkibidagi kuch beruvchi va ishchi mashinalarning miqdoriga, salmog’iga, ularning unumdorlik darajasiga bog’liq bo’ladi.



    1. Download 3,65 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   278




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish