O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

yangi ellin
madaniyati 
yuzaga keldi. Rim shahar davlatidan er. aw . VIII asrdan boshlangan 
Rim imperiyasi imperator 
Trayan davrida 
deyarli butun G’arbiy va 
Janubiy
Yevropani, 
Old Osiyo va 
Shimoliy Afrikani Qora dengezi 
bo'yini qamrab olgan 
ulkan imperiyaga aylandi.
Er. aw . VI-V asrdan boshlab O'rta Osiyo hududida davlat birlashmalari yuzaga 
kelib, turli xalqlar, qabilalami konsoloditatsiyasiga olib keldi. Yunon -Baqtriya, 
Parfiya (er. aw . ID asr o'rtalarida vujudga kelgan), 
Kushon imperiyasi 
(eramizning 
I-IV 
asrlari), 
Qang’, 
Xorazm, 
Dovon 
davlatlari 
O'rta 
Osiyo 
lokal 
sivilizatsiyalarini o'choqlari bo'ldi.
5. 
Antik sivilizatsiya iqtisodiyotning taraqqiyotiga juda katta hissa q’shdi. 
Aristotel kiritgan “Ekonomika” degan atamasi dastlab uy xo’jaligini yuritish
~ 53 ~

---

ma’nosini bildirar edi. Ekonomika bu mulkchilik ishlab chiqarishni tashkil qilishni 
turli shakllari, moliya kredit pul munosabatlari tushunchasi edi. Bu davrda ayniqsa 
Rim imperiyasining gullab yashnagan vaqtida bozorga yo'naltirilgan 
latifundiya
(katta), 
villa 
(o'rta) quldorlik xo'jaliklari, mayday dehqon xo'jaligi, erkin hunarmand, 
qullar mehnatiga asoslangan ustaxonalar (ergasteriylar) mavjud edi. Ergasteriylar tog’ 
- konchillik ishida, kulolchilik, to'qimachilik va metal buyumlari, qurolsozlikda 
mavjud edi. Bu kelajak sex va manufakturalami arafasi edi.
Antic sivilizatsiya ko’p markazli edi; uning o'choqlari (er. aw . I ming yillikni 
ikkinchi yarmi - eramizning birinchi yuz yilligida 
Hindiston, Xitoy va O'rta
Osiyoda 
rivojlandi.
Hindiston antik davrda ikki yuksalish davrini boshdan kechirdi.