O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Yaponiya 
tezlashgan, noaniq ritmda uch tarixiy bosqichni bosib o'tdi.
Amerikada qadimgi jamiyatlar ajralgan holda, alohida yo'l bilan rivojlandilar. 
Hozirgi geologik va arxeologik ma’lumotlarga ko'ra Amerika materigida aholining 
joylashuvi er. aw . 50-40 ming okean sathini yilliklarda 115 metrga va bundan 28-10 
ming yil oldin okean sathini 120 metrga pasayishi natijasida Osiyodan Bering 
bo'g’ozi orqali aholining ko'chishi bir necha to'lqini bilan yuz beradi. Bu davrlarda 
Osiyoning shimolida iqlim nisbatan mo'tadil bo'lib, ovchi qabilalar mamont va 
boshqa hayvonlar orqasidan Shimoliy Amerikaga ketadilar, keyin esa Markaziy va 
Janubiy Amerikaga migratsiya qilganlar. Qulay iqlim sharoitlari, yirik hayvonlaming 
mo'l - ko'lligi yaroqli o'simliklarni ko'pligi aholini tez o'sishiga olib keldi. Natijada 
er. aw . VII ming yillikda mamontlar qirib yuborildi, bezonlar soni keskin qisqardi. 
er. avv, 7-5 ming yilliklarda aholi ratsionida o'simlik ovqatlari ko'proq miqdorini 
tashkil qila boshladi, dehqonchilik, chorvachilik va baliqchilik bilan birlashib asosiy 
mashg’ulotga aylandi. Maisga makkajo'xori asosiy ekinga aylandi, no'xat, qovoq, 
avokado, achchiq qalampir ham ekilgan. Shimoliy Amerikaning Janubiy - Sharqida, 
hozirgi Meksikada va Peru qirg’oqlarida dehqonchilik ma’daniyatlari shakllandi. 
Natural ayirboshlash tarqaldi, ijtimoiy tabaqalanishning birinchi belgilari paydo 
bo'ldi.
Taxminan er. aw . 2 ming yillikda dehqonchilik va hunarmandchilikning 
rivojlanishi qo'shimcha mahsulotli tizimni ishlab chiqarish imkoniyatini yaratdi, bu 
ilk sinfiy jamiyatni va Markaziy Amerikada ko'p davlatlarning paydo bo'lishiga olib 
keldi. Shaharlar, sug’orish tizimlari, ulkan ibodatxonalar qurila boshlandi. Olmek 
madaniyati, astek, mayalar davlatlari gullab - yashnadi. Jamiyat qat’iy ravishda 
ijtimoiy guruhlarga bo'lindi: Ular hukmdor, harbiy yo'lboshchi va kohinlar, erkin 
jamoachi va hunarmandlar, savdogarlar, qullardan iborat bo’ladi. Er. aw . I ming 
yillik o'rtalarida yirik shaharlar qurildi. Astronomiya, matematika, haykaltaroshlik va 
me’morchilik rivojlandi.
Markaziy Amerikada er. aw . I ming yillikning oxirida