O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

NeoHt sivffizatsiyasi. 
Sivilizatsiyalar tarixining boshlanishini neolit inqilobi bilan 
bog’laydilar. Uning asosiy mazmuni o'simliklami tasodifiy o'stirishdan va yovvoyi 
hayvonlami ayrim hollardagina qo'lga o'rgatishdan asosiy oziq - ovqat 
mahsulotlarini muntazam, maqsadli yo'naltirilgan holda dehqonchilik va chorvachilik 
asosidarivojlantirishiga o'tish edi.
- 4 5 -

---

Bu ibtidoiy odamlami turmush tarzini tubdan o'zgartirgan bir necha ming 
yilliklami qamrab olgan chuqur to'ntarish edi. Uch ming yil ichida odamning o'zi 
kam o'zgardi. Lekin oila va ibtidoiy jamoa tirikchilikni barqaror manbalariga ega 
bo'ldilar. Inson imkoniyatlari ham kengaydi. Odam ovqatga ishlatadigan tabiat 
mabsulotlari miqdori o'sdi; mehnat qurollari, buyumlaming turli xillari qo'llanila 
boshlandi.
Ishlab chiqarish kuchlari progressi, ishchining mohirligining o'sishi ijtimoiy 
mehnat taqsimoti asosida mumkin bo'ldi. Asosan jins-yosh mehnat taqsimotiga 
asoslangan faoliyatning asosiy turlariga (ovda, termachilikda, baliqchilikda) asosan 
dehqonchilik va chorvachilik bilan shug’ullanadigan aholiga bo'Iindi.
Dehqonchilik va chorvachilikda yanada murakkab bo'lgan mehnat qurollari 
paydo bo'ldi, orttirilgan malaka va ko'nikmalar avloddan - avlodga uzatildi. Oziq- 
ovqat va boshqa to'kiladigan narsalar, don, urug’lami saqlash uchun sopol idishlar 
kashf qilindi. 
Ikkinchi mehnat taqsimoti 
natijasida to'qimachilik dastgohi, teriga 
ishlov berish qurollari, tikuvchilik kashf qilindi.
O'troq hayotni talab qilgan dehqonchilik jamoalami, aholini ko'payishi himoya 
devorlari bilan o'rab olingan qo'rg’onlami bunyod qilinishiga olib keldi. Bu 
qo'rg’onlarda yuzlab uylar, ustaxonalar ibodat xonalar mavjud edi. Shunday neolit 
manzilgohlari Old Osiyo, Yaqin va O'rta Sharqda tanilgan. Qurilish, mehnat 
qurollari yasash bilan alohida odamlar shug’ullana boshladilar. Shunday qilib, 
ijtimoiy mehnatning