O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Qadimgi Hindiston istoriografiyasi
Qadimgi Hindistonda qurilish materiali sifatida asosan yog'och islilatilgan. 
Tosh va bronza haykaltaroshligi keyingi asrlardagina paydo 
bo’lgan. Yana 
shuningdek, Hind qadimiy obidalarini o'rganish asoan XX asrda boshlandi. Faqat 
ozgina shaharlar, 
Moxenjo-Daro, Xarappa 
katta maydonlarda qazib ochiigan.
Janubiy Osiyo tarixini o'rganish XVII oxiridan aniqrog'i, 1784 yil Kalkuttada 
sharqshunoslaming birlashmasi Osiyo jamiyatiga asos soiinishidan boshlandi. XVIII 
asr oxirida Sanskrit adabiyotining yodgorliklari: «Мали qonunlari», Kalidasining 
«Shakuntali» dramasi, falsafiy poema «Bxagavagita» taijima qilindi.
Nemis 
tadqiqotchilari Hindistonda jahon madaniyatining ildizini qidirdilar. 
XIX asming birinchi yarmida Sanskrit tilining qadimgi fors, lotin va yunon tillari 
bilan qarindoshligi nazariyasi ilmiy asoslandi. XIX asming o’rtalarida va ikkinchi 
yarmida hind adabiyotning yodgorliklari asosan vedalami tarjima qilish va chop 
qilish yuzasidan muhim ishlar qilindi. Jumladan, Sharqning muqaddas kitoblari 50 
tomli (Oksford universitetida Maks Myuller asos solgan) seriya, ko’p tomli 
Sanskrit lug'atlari paydo bo’ldi. XIX asming oxirida T.Ris, Devids pali tilidagi 
matnlarini o’rganish va chop etish jamiyatini tashkil etdilar.
XIX 
asming 
70-yillari XX asming boshlarida Hindistonda arxeologik 
qazishlar boshlandi. Asrimizning 20-30 yillarida janubiy Osiyoning eng qadimgi 
hind 
sivilizasiyasi ochildi. XX 
asr boshlarida 
hindshunoslikning umumiy 
konsepsiyasida yevrosentrizm an'anasi kuchli edi. Qadimgi hind jamiyati turg'un, 
mustaqil taraqqiyotga qobiliyatsiz, hind davlati teokratik va despotik, tafakkur 
chalg'itilgan va faqat diniy deb talqin 
qilindi. Hindistonga 
makedoniyalik 
Iskandaming yurishini siyosiy ahamiyati burttirib ko’rsatildi. Xind madaniyatining 
muxim yutuqlari - epik asarlar, poeziya, teatr yunonlardan o’zlashtirilgan deb 
ko’rsatildi.
Faqat XX asming birinchi yarmida hind milliy tarixnavisligining juda katta 
tadqiqotlari bunday qarashlarning asossizligini ko’rsatdi. Hind milliy tarixnavisligi 
manbalarda ko’p xollarda yetarlicha tanqidiy taxlil 
etilmaydi. Qadimgi tarix 
ma'lum darajada modemizatsiya qilindi.
~ 195 ~

---