O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Udjayin
va Kaushanbi 
- 1,5-2,5 kv. km.ni tashkil etgan. Bu o’sha davrdagi eng mashhur 
yunon shaharlari maydoni bilan teng 
edi.
Janubiy Osiyoga xos jihat taraqqiyotning merosiyligi va davomiyligidir. 
Qadimgi va o’rta asrlarda bu yerda keskin etnik o’zgarishlar yuz bermadi. Ijtimoiy 
munosabatlarda kasta tuzumi va madaniy an'analaming barqarorligi ko'rinib turadi. 
Qadimgi Hindistonning ko’pgina 
asarlari hozirgacha hinduizm va buddizmning 
muqaddas kitoblari hisoblanadi. Yozma manbalar bizgacha juda ko’plab yetib kelgatt. 
Sanskrit 
tilini o’rganish qadimgi 
til grammatik asarlariga, asosan Panini 
grammatikasiga (er. aw . IV asr) asoslanadi. Adabiyot asosan diniy madhiyalar 
(rigveda va boshqa vedalar) ritual sharxlar, nasihatlar to’plamidan iborat.
Ijtimoiy munosabatlami o'rganish uchun asosiy manba bo’lib, diniy-ahloqiy 
majburiyat-draxmalar («Manu qonunlari») siyosat san'ati to’grisidagi (Artxashastra), 
muhabbat to’g'risidagi (Kamasutra) maxsus traktatlardan foydalaniiadi. Bu
194
~

---

manbalarda fikrlar sxolastik, an'anaviy ruhda bayon qilingan, shu bilan birga bu 
asarlar qashon va qayerda tuzilganligini aniqlash mumkin emas. Tarixiy voqealar 
adabiyotda kam tilga olinadi. U ko’p hollarda yarim afsonaviy tarzdada aks etadi. 
Yilnomalar eramizning I asrlarida Seylondagi budda monastirlarida tuzilgati va 
boshqa asosan budda ta'limotiga oid siyosiy-xo’jalik hujjatlari bo’lgan. Davlat va 
xususiy arxivlar yetib kelmagan. Hujjatlar palma daraxti barglari, po'stloq yoki 
mato parshasi kabi murt asosda yozilgani uchun saqlanmagan.
Bizgacha faqat eramizdan awalgi III-II ming yilliklarga oid o’qish qiyin bo’lgan 
Hind sivilizatsiyasiga oid muhrlardagi qisqa yozuvlar va Ashoki davri (er. aw . П1 
asr) yozuvlarigina yetib klgan.