O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Tayanch iboralar: 
Van, Xitoy mifologiyasi, Konfutsiylik, Ok ot ibodatxonasi, 
In yozuvi, Sima Syan, musiqa, poeziya, portret san'ati, Pifagor teoremasi, igna bilan 
davolash, sutralar, tosh do’mbiralar, Shanyan, ierogliflar, kabisa yili, oliy xudo.
Mustahkamlash uchun savollar:
1. Qadimgi Xitoy sivilizatsiyasi er. av. V-III ming yilliklarda qaysi hududda 
shakllangan?
2. Nechanchi yilda In davlati inqirozga yuz tutdi?
3. Xitoyda nechanchi asrda temir keng tarqaldi?
4. Qadimgi Xitoyda qaysi fan rivojlandi?
~
192
-

---

5. In belgilarining hozirgi Xitoy ierogliflaridan nechchi xil farqli tomoni bor?
6. Xitoy O’rta Osiyodan qaysi dinni qabul qilib oldi?
MAVZU: Xindiston sivilizatsiysi.
Qadimgi Hindistonning tabiiy sharoiti.
Hindistonning bepoyon hududi, iqlim sharoitlari, re'lefi, joyi va tuprog’i 
jihatdan bir necha zonaga bo’linadi. Shimoliy-g’arbiy viloyatlar qadimda qalin 
o’mionlar bilan qoplangan. Hind vodiysining tuprog'i juda hosildor. Shu yerda 
eramizdan awalgi III ming yillikda janubiy Osiyoda eng qadimgi 
shahar 
sivilizatsiyasi shakllandi. Hindiston shimoldan va shimoliy-sharqdan Osiyoning 
boshqa qismidan Himolay tog'lari bilan ajratilgan. Err. avv. II ming yillikda bu 
yerdan hind-yevropa qabiialari yo’li o’tgan.
Hind-Gang tekisligining markaziy qismi qadimda 
«oriy»
laming «muqaddas 
yeri» (Ar'yavarta) deb atalgan. Ikki buyuk daryoning oralig’ida va Gangning 
yuqori qismida er. aw . I ming yillikning birinchi yarmida veda sivilizatsiyasi 
shakllandi.
Gang daryosining shimoliy-sharqiy havzasida namlik darajasi juda yuqori va 
boy tropik o’simliklarga ega. Er. aw . I ming yillik o’rtalarida bu hududda keng 
miqyosda dehqonchiiik ishlari boshlanadi. Er. avv. I 
ming yillikning ikkinchi 
yarmida 
bu yerda Qadimgi Hindistonning eng muhim 
siyosiy 
va madaniy 
markazlari vujudga keldi.
Hind-gang tekisligining Dekan (qadimgi hind tilida «Danishna» - janub) 
yarim orolidan yassi tog'lar ajratib turadi. Dekan yarim orolida faqat eramizning 
boshlarida yirik davlatlar paydo bo’ldi. Orolning markaziy qismida