O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’limi vazirligi

Algoritmlashtirish jarayonida quyidagilarni xisobga olish maqsadga muvofiq:

• 
  Algoritm iloji boricha oddiy, sodda va ko’pchilik uchun tushunarli bo’lishi kerak;
  

- Algoritmning dasturlash tiliga ko’chirilishi iloji boricha oson bo’lishi lozim, ya’ni algoritmning ma’nosiga tushunmaydigan dasturchilar xam uni dasturlash tili operatorlari orqali ifodalay olishlari kerak;

• 
  Samarador dasturlari mavjud bo’lgan algoritmlarni keng miqyosda qo’llash dasturlashda katta engilliklar yaratadi;
  
• 
  Algoritmning har bo’lagiga va asosiy qismlariga so’zlar (kommentariylar) orqali tushuntirishlar berib ketish uni dasturlashda va mohiyatiga tushunishda katta qulaylik yaratadi.
  

5. 
   Iqtisodiy masalaning dasturlash tili vositasida dasturini tuzish.
   

Bu bosqichda alohida-alohida buyruqlardan iborat bo’lgan va bajariladigan amallar ketma-ketligini belgilaydigan programma tuziladi va u EHM xotirasiga kiritiladi. Algoritmni tavsiflashning asosiy usuli bu mashina tushunadigan algoritmik tilda yozilgan programmadir. Programma tuzish uchun ishlatiladigan bir qancha algoritmik tillar mavjud, ular Assembler, Kobol, Ada, Algol, Fortran, Paskal, LISP, SI, Beysik, Prolog va boshqalardir.
Avval shuni ta’kidlamoq kerakki, programma tanlangan usul ifodalanib bo’lingandan keyin va unga masala echish algoritmi ishlab chiqilgandan keyingina tuziladi. Tuzilgan algoritmning xar bir qismi tanlangan algoritmik tilning buyruqlari yordamida uning sintaktik va semantik qoidalaridan foydalangan xolda yozib chiqiladi. Algoritm qanchalik mukammal tuzilgan bo’lsa, uni dasturlash shunchalik qiyinchilik tug’dirmaydi.

Dasturlash jarayonida quyidagilarni xisobga olish ancha engilliklar yaratadi:

• 
  Dasturning har bir bo’lagi va modulli qismlariga tegishli tushuntirishlar keltirilgan bo’lishi kerak, chunki bu uni yaxshiroq tushunish va lozim bo’lsa o’zgartirishlar kiritish uchun xizmat qiladi;
  
• 
  Dasturda kiritilgan boshlang’ich ma’lumotlarni nazorat qilish qismi bo’lsa, unda ishlash ancha osonlashadi;
  
• 
  Dastur umumiy va universal bo’lgani ma’qul, ya’ni u ma’lumotlarning biror bir turiga bog’liq bo’lib qolmasligi kerak;
  
• 
  Dasturdagi arifmetik amallarni iloji boricha kamaytirish kerak, chunki bu programmaning sekin ishlashiga olib kelishi mumkin;
  
• 
  Tsiklik takrorlanishlar operatorlarini iloji boricha tushunarli qilib joylashtirish keyinchalik programmaga kerakli o’zgartirishlar kiritish uchun yordam beradi.
  

Translyator programma deb ataluvchi maxsus programma algoritmik tilda yozilgan va mashinaga kiritilayotgan programmani mashina tiliga o’zlashtirib beradi.

6. 
   Masala echilishi uchun zarur bo’lgan ma’lumotlar massivini tayyorlash va ularning tarkibini aniqlash
   

Masala echilishi uchun zarur bo’lgan ma’lumotlarni tayyorlash algoritm va u asosida tuzilgan programmaga bog’liq bo’ladi. Shuning uchun ham ma’lumotlar massivini shunday tayyorlash kerakki, bu ma’lumotlar masala echish jarayonini samarador ravishda amalga oshirib bersin. Dastur uchun zarur bo’lgan ma’lumotlar oddiy o’zgaruvchilar ko’rinishida, massivlar ko’rinishida, aloxida ma’lumot fayllari ko’rinishida yoki ma’lumot bazalari ko’rinishida axborot tashuvchilarda yozilgan yoki elektron ma’lumot saqlovchi qurilmalarda joylashgan bo’lishi mumkin.