O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’limi vazirligi

Skaner-matn, grafika, tasvirlarni kompyuterga kiritishni avtomat-lashtirish uchun xizmat qiladi.
Masalan: Hp Scanjet
Plotter - chizmalarni qog’ozga chiqaruvchi qurilma. Plotterlar 2 xil bo’ladi: barabanli va planshetli. Barabanliligi rulonli, planshetligi varaqli qog’ozga chiqaradi. Plotterlardan asosan chizma loyihalarini avtomatlashtirishda foydalaniladi.
Joystik -(joystik) kursorni ekranda to’rt yo’nalishdan biriga ko’chishini ta’minlaydi. U tegishli korpusga o’rnatilgan dastakdan iborat. Korpus surgich yordamida kompyuter yaqinida qimirlamaydigan sirtqi qismiga mustahkamlangan burchakni o’zgartiruvchilar bilan sharnir asosida birlashtirilgan dastak esa ayrim moddiy burchak doirasida X va Y kordinatalari bo’ylab harakatlanishi mumkin. Har bir qurilma protsessorda joylashgan mos ulagichga ulanadi yoki o’rnatiladi.
Nazorat savollari

1. 
   Kompyuterlar qanday guruhlarga bo’linadi? Xarakteristikalarini keltiring?
   
2. 
   Shaxsiy kompyuterlar qanday qurilmalardan tashkil topadi?
   
3. 
   Prosessor nima?
   
4. 
   Qanday xotiralarni bilasiz?
   
5. 
   Monitorlar va ularning xarakteristikalari.
   
6. 
   Printerlar va ularning xarakteristikalari.
   
7. 
   Kompyuterlarga qanday yashqi qurilmalar ulash mumkin?
   
8. 
   Klaviatura va undagi tugmalar klassifikatsiyasi.
   
9. 
   “Sichqoncha” va uning xizmati.
   
10. 
    Strimer va uning xizmati.
    

16-mavzu: Shaxsiy kompyuterlarning funksional-tuzilmaviy tashkil etilishi va kompyuterlarning rivojlanish yo’nalishlari.
Reja:

1. 
   Mexanik mashinalargacha bo’lgan davr.
   
2. 
   Mexanik mashinalar davri.
   
3. 
   Elektromexanik mashinalar davri.
   
4. 
   Elektron hisoblash mashinalari davri.
   

Tayanch tushunchalar: davrlar, mexanik, elektromexanik, elektron hisoblash, xotira, tashqi va ichki xotira.
“Hisoblash texnikasi” deganda axborotni qayta ishlash bilan bog‘liq masalalarni hal etishni osonlashtirish va tezlatish uchun qo’llanadigan texnik vosita, ya’ni hisoblash mashinalari hamda matematik vositalar, usullar hamda qoidalar majmui tushuniladi.
Zamonaviy hisoblash mashinalari yoki kompyuterlarning asosiy qismlari elektron qurilmalardan tashkil topgan. Shuning uchun ular elektron hisoblash mashinalari yoki EHM deb yuritiladi.