O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Z. M. Bobur nomidagi Andijon Davlat universiteti z z o

 
29 
Mitoxondriyalar yangidan kelib chiqmaydi, balki avvalgilardan bo’linish natijasida
hosil bo’ladi. Oxirgi ma’lumolarga ko’ra mitoxondriyani hosil bo’lishida yadro qobiqi va 
nukleoplazmalar ishtirok etadi. 
 
IChKI ТO’RSIMON APPARAТ-GOLDJI APPARAТI. 
1898 yilda Italiyalik mikroskopis K.Goldji o’zi ishlab chiqqan to’kimalarni 
kumush bilan bo’yash metodini qo’llab, nerv hujayralarida qandaydir noma’lum 
tanachalarni kurdi. Bundan bir necha yil ilgari Ispan gistologi S.Raman-Kahal buni 
kuzatgan edi. 1906 yilda bu ikki olim o’zlarining nerv hujayralari ustidagi nozik 
tekshirishlari uchun “Nobel” mukofotiga sazovor buldilar. Goldji bu strukturani 
to’rsimon apparat deb atadi. Keyinchalik bu muhim organoidi Goldji nomi bilan – Goldji 
kompleksi yoki apparati deb nom oldi. 
Hozirgi vaqtda Goldji apparatida polisaharidlarni va lipidlarni sintezi bilan bog’lik 
bo’lgan fermentlar topilgan. Yorituvchi mikroskoplarda bu organoidning sekretor 
xususiyati aniqlandi. Goldji apparatini funksiyasini ochishda D.N.Nasonovning klassik 
ishlari katta ahamiyatga ega. 
1914 yilda Raman-Kahal ichakning bokalsimon hujayralarini tekshirib, bu 
organoid atrofida mayda shilimshik tomchilar yikilganini kurdi. Raman-Kahal hujayrada 
shilimshikning ishlab chiqaruvchi “fabrika” bo’lib, xuddi usha organoid xizmat qiladi 
deb taxmin qildi. 1970 yilda M.Nyutra va Sh.Leblonlarning elektron mikroskopik 
tekshirishlari bu fikrni to’g’riligini tasdiqladi. Bu olimlarni tekshirishlaricha ba’zi 
hujayralardagi Goldji apparatida lizosomalar hosil bo’ladi. Bu organoid hujayrada bir 
tipdagi granulalarni hosil kilgach, navbatdagi tipdagi granulani sintez qilishga kirishadi. 
Ularning fikricha Goldji apparati ribosoma kabi sintetik xususiyatga ega. Oqsil sinteziga 
javob beradigan ribosomalar kabi bu organoid, aftidan, turli xil murakkab 
karbonsuvlarni sintez qiladigan asosiy joy bo’lsa kerak. O’simlik hujayralarida Goldji 
kompleksi hujayra qobig’ini hosil bo’linishida ishtirok etadi.