O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

CMYK rang modeli 
CMYK modelda asosiy ranglar Cyan-havo rang, Magenta-pushti rang, 
Yellov-sariq va Black-qora ranglardan iborat. K- qora rangni bildirib qora rangni 
beruvchi kalitni (barcha rangni uzuvchi) bildiradi. Rangli torli va lazerli printerlar 
asosan CMYK ranglar bilan ishlaydi. Suyuq ranglarni aralastirish subtraktli rang 
aralashtirish deyiladi.
Ranglarning subtraktiv aralashtirish ozidan nur chiqarmaidigan jismlarda 
sodir bo’ladi. Subtraktiv rang aralashtirishda rang quyidagicha paydo bo’ladi, jism 
yoki filtrdagi rang pigmentlari rang tashkil qiluvchilarining ba’zilarini yutadi 
qolganini ekranga qaytaradi.
Masalan sariq rang RGB model kabi asosiy ranglar qizil va yashil ranglarni 
qo’shishdan hosil qilinmaydi. Subtraktiv rang aralashtirishda sariq rang qizil va 
pushti ranglarni olib tashlash bilan 2-rasmda ko’rsatilgani kabi hosil qilinadi.

---

35 
2-rasm. CMYK rang modeli: Cyan-havo rang, Magenta-pushti rang va Yellow-
sariq.
Agar biz oq tabiiy nurning yashil tashkil qiluvchini filtrlab olib tashIasak 
pushti rang hosil bo’ladi. Ko’k rangni filtrlash sariq rangning pydo bo’lishiga olib 
keladi. Mana shu uch rangdan CMYK (cyan, magenta, yellow) rang modeli tashkil 
topadi va barcha ranglar spektri mana shu asosiy ranglarni kerakli miqdorda 
aralashtirish bilan hosil qilinadi.
c) To’g’ri ko’rishli prizma 
Prizma sirtiga tushayotgan nur sinadi chunki nur sirtda ikkinchi muhitga 
o’tadi. Muhitning sindirish ko’rsatkichining tushayotgan nur to’lqin uzunligiga va 
chastotasiga bog’liqligiga dispersiya deyiladi. Ko’pgina moddalar qisqa to’lqin 
uzunlikli yorug’lik nurini uzun to’lqin uzunlikli yorug’lik nurga qaraganda ko’proq 
sindiradi. Ko’k nur qizil nurga qaraganda ko’proq sinadi. Shunday qilib prizma 
yorug’lik nurini to’lqin uzunligiga qarab ajratadi.
Ayniqsa spektroskopiyada to’g’ri