O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti tarix fakulteti tarix yo’nalishi 205- guruh talabasi Saliyev Sardorbekning Tarixiy o’lkashunoslik fanidan tayyorlagan kurs ishi mavzu

Xo`jayli — XII — XIII asrlarda barpo qilingan. Xo`jayli so`zining leksik mazmuni xo`jarlar, ya`ni katta er egasi bo`lgan kishilar ma`nosidadir. Xo`jayli so`zini xo`ja eli degan xalq nomidan olingan, deb ta`riflaydi sharqshunos olim B. Ahmedov.
Mo`ynoq — Orol dengizi janubidagi yarim orol, shahar. Mo`yin (bo`yin), oq aslida — ak — «kichik» so`zlaridan yasalib, «kichik bo`yin», «bo`yincha», «yarim orol» ma`nosida.
Tuyamo`yin — Amudaryo quyi oqimidagi joy. Sirtdan qaraganda «tuya bo`yini» dek tuyuladi. Aslida tog`, daryo va qumlik joylarning tor qismini — yo`lagini «Tuyamo`yin» deb atashgan. Tuyaning qing`ir va tor bo`yniga o`xshatilgan
To`rtko`l — Qoraqalpog`iston jumhuriyatining janubidagi shahar. SHaharning yaqin yillarga qadar to`rt tomoni ko`l bo`lgan. Shuning uchun ham shunday nomlangan


2.2 Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlari toponimikasini o`rganish
Qashqadaryo — daryoning nomidan olingan. U Qarshi vohasini suv bilan ta`minlaydi. Daryo qadimgi vaqtda Koshkirud deb atalgan. Ayrim tadqiqotchilarning (masalan, V. V. Bartol’dning) fikricha, Qashqadaryo Keshkirudning fonetik o`zgargan variantidir.Ba`zi olimlar toponimning asosini «qashqa» so`zi tashkil etadi, qashqa «qaqshamoq, qurib qolmoq» degan ma`noni bildirishini aytadi (A. Ishaev). H. Hasanov daryoning tabiiy xususiyatida ham qashqalik bor, Qarshidan keyin daryoning suvi kamayib o`zani olachalpoq «qashqa holiga keladi», deb yozadi. S. Qoraev «qashqa» so`zining bir necha ma`nosini keltiradi. etnik nom: tiniq, tez oqar, yoqasida o`simlik o`smaydigan yalang, yolg`iz tepa Daryo nomidan viloyat nomi vujudga kelgan, hozir ham shu nom bilan yuritiladi.
Qarshi — shahar nomi. Qashqadaryo viloyatining ma`muriy markazi. Qarshi O`zbekistonning eng ko`hna shaharlaridan biri. U Grek — Baqtriya davlati davridan beri mavjud. Shahar XIV asrgacha Naxshab deb atalgan. Arablar bu maxdlliy nomni buzib Nasaf deb ishlatgan bo`lsa kerak. Hozirgi Qarshi XIV asrning birinchi yarmida voha o`rtasida Samarqand, Buxoro, Afg`oniston, Hindiston va Sharqdagi boshqa qo`shni mamlakatlardan keladigan yo`llar ustida qurilgan. Chig`atoy naslidan bo`lgan Kepakxon (1309 —1326) Qashqadaryo vodiysiga o`rnashgan eski Naxshabdan ikki farsax narida o`ziga saroy qurgan. Saroy Mo`g`ul tilida Qarshi deb ataladi. Qarshi «Shoh qal`asi» degan ma`noni anglatadi.