O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent to’qimachilik va yengil sanoat instituti «Sanoat muhandisligi»

Topshiriq; detallarni yechish va yig’ish texnologik sxemasi tuzilsin.

variantlar	Ta’minlash detallari	yichish va yigish uchun ishlatiladigan moslamalar
1	podshipnik
2	arra garnituri
3	juzuvchi juftliklar
4	qoziqli baraban
5	reduktor
6	konduktor
7	taroq garnituri
8	kolosnik panjaralari
9	ta’minlagichi
10	havo kamerasi

Nazorat savollari:
1. Tarmoq mashinalarini ta’mirlash texnologiyasi qanday amalga oshiriladi?
2. Uskunalarini ta’mirlashga qabul qilish qanday bajariladi?
3. Uskunalarni bo’laklashda qanday asbob va moslamalar ishlatiladi?
4. Qiyin yechiladigan juftliklarni bo’laklashda qanday asboblar ishlatiladi?


2- Amaliy ish
DETALNI TIKLASHNI TEXNOLOGIK JARAYONINI TUZISH
Ishdan maqsad: Detallarni tiklash texnologik jarayoni bilan tanishish. Quyimni hisioblashni o’rganish.
Detalga ishlov berish uchun texnologik jarayonni shunday tuzish kerakki, unda detalning tannarxi iloji boricha kam bo’lishi. Ishlov berish, ketma-ketligi shu detalni tayyorlovchi ishlab chiqarish korxanasiga to’g’ri kelsin va detalga qo’yilgan texnik talablar bajarilsin (o’lcham aniqligi va g’adir-budurliklar).
Detalga ishlov berishda iloji boricha operasiyalar sonini kamaytirishga, bir operasiyada bir nechta yuzaga ishlov berishga harakat qilmoq kerak. Texnologik -jarayonlarni tuzishda namunali texnologik jarayonlardan keng foydalanmoq kerak. Shunda tuzilgan texnologik jarayon iqtisodiy jihatdan foydali bo’ladi.
Detalga ishlov berish ketma-ketligini jadval holida yozish mumkin (yordamchi materiallarga - misolga qarang).
Jadvalda operasiyalar rim raqamlari bilan belgilanib, bajariladigan operasiyalarning nomi yoziladi (tokarlik, parmalash, frezalash va x. k.). O’tishlar esa arab (rus) sonlari bilan belgilanadi va xar bir o’tishda bajariladigan ishlar yoziladi.
Texnologik jarayon jadvalida operasiyalarni bajarish uchun kerakli dastgoh, moslama kesuvchi va o’lchov asboblari ko’rsatiladi.
Tayyorlamani tanlash deganda uni tayyorlash usulini aniqlash, ishlov berilishi kerak bo’lgan yuzalarga quyim miqdorini belgilash, tayyorlamaning o’lchamlarini topish tushuniladi.
Mashina detallari uchun tayyorlama tayyorlash usulini tanlash bu detalning tuzilishi va mashinada bajaradigan ishiga, qanday materialdan tayyorlanishiga, unga qo’yilgan texnik talablarga, ishlab chiqarish dasturiga bog’liqdir. Tayyorlangan tayyorlama pirovard, arzon bo’lmog’i kerak.
Demak, tayyorlamani yuqorida qayd qilingan talablarga rioya qil­gan holda tanlash kerak, chunki ular bir-biri bilan chambarchas bog’liqdir. Tayyorlama tanlashning uzil-kesil usuli esa iqtisodiy jixatdan hisob-kitob qilgandan so’ng, ya’ni tayyorlama tayyorlash va de­talga ishlov berishning tannarxini hisoblagandan so’ng aniqlanadi.
Tayyorlamani shunday tanlash kerakki unda tayyorlama tayyorlashga kam mehnat sarflash bilan birga uning shakli va o’lchamlari, iloji boricha, tayyor detalning shakl va o’lchamlariga yaqinlashsin. Bu esa detalga ishlov berish operasiyalarining va tannarxning kamayishiga olib keladi.
Quyim tayyorlamalarni tayyorlash usullari, ularning o’ziga xos xususiyatlari va qayerda ishlatilishi [1] 117-120 betlarda keltirilgan.
Shtamplab va bolg’alab tayyorlangan tayyorlamalarning xususiyati tuzilishi va qayerda ishlatilishi [1] 135-143 betlarda berilgan.
Prokatlash yo’li bilan tayyorlangan tayyorlamalarning xususiyati [1], 168-172 betlarda berilgan.