O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

 

---

391 
8.5. Bino va inshootlar konstruktsiyalarini montaj qilish 
usullari 
Bino va inshootlar konstruktiv yechimlarining xilma-xilligi ularni montaj 
qilishning turli usul va uslublarini qo‘llashni talab etadi. Binoni barpo etish usulini 
tanlash uning konstruktiv va texnologik jihatlari, elementlarini yiriklashtirish 
darajasi, konstruktsiyalar materiali, mexanizatsiya vositalari va boshqa omillarga 
bog‘liq. 
Konstruktsiya elementlarini montaj qilish usullari montaj elementlarini 
yiriklashtirish darajasi, yig‘ma elementlarni montaj qilish ketma-ketligi, 
konstruktsiyalarni loyiha xolatida joylashtirish usuli, elementlarni to‘g‘irlash va 
vaqtincha mahkamlash vositalari hamda boshqa belgilarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
bog‘liqdir. 
 
8.5.1. Elementlarni yiriklashtirish darajasiga qarab 
montaj qilish usullari 
Konstruktsiyalarni yiriklashtirish darajasiga qarab montaj mayda elementli, 
elementli, yirik blokli, komplekt-blokli va inshootlarni tayyor ko‘rinishda montaj 
qilish turlariga bo‘linadi. 
Mayda elementli montaj
alohida konstruktiv elementlardan iborat bo‘lib 
katta mehnat sarfi, montaj qilinadigan turli montaj elementlarining massalaridagi 
katta farq tufayli montaj mexanizmlarining to‘liq yuklanmaganligi, ko‘p sonli 
ko‘tarishlar, ko‘p sonli tutashuv joylarini to‘ldirish bilan tavsiflanadi. Ko‘p 
hollarda alohida elementlarning fiksatsiyasi va bevosita konstruktsiyani 
yiriklashtirib yig‘ish uchun qurilish havozalarini urnatishga zaruriyat tug‘iladi. Bu 
usul kam samarali va juda kam hollarda qo‘llanadi.

---

392 
Elementli montaj
alohida konstruktiv elementlardan iborat bo‘lib (ustunlar, 
rigellar, yopma panellar va h.k.) tayyorgarlik ishlari uchun kam harajat talab qiladi. 
Bu usul jamoat va sanoat binolarini barpo etishda, ularni ob’ekt oldi omboridan va 
transport vositalaridan montaj qilishda keng qo‘llaniladi.