O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Burg‘ilab to‘ldiriladigan boshmokli qoziq.
Bu usulning o‘ziga xos 
xususiyati shundaki, bunda burg‘ilangan quduqka uchiga erkin tayanadigan 
cho‘yan boshmogi bo‘lgan qurshab turuvchi quvur tushiriladi, qurshab turuvchi 
quvur talab etilgan chuqurlikka botirilgandan so‘ng gruntda qoldiriladigan. Beton 
aralashmasini portsiyalab yuklab, uni muntazam zichlab va quvurni quduqdan asta-
sekin sug‘urib olib tayyor to‘ldirildigan beton kozig‘i hosil qilinadi. 

---

243 
6.21-rasm. Kamufletli kengaytirish bilan qoziqlarni qurish sxemasi: 
a – portlovchi modda PM zaryadini tushirish va quduqni beton aralashmasi bilan 
to‘ldirish; b – beton quyuvchi quvurni ko‘tarish va portlatish orqali kengaytirilgan tovonni 
(bo‘shliqni) hosil qilish; v – kamufletli kengaytirilgan tayyor to‘ldirilgan qoziq; 1 – portlovchi 
modda PM zaryadi; 2 – portlatishni amalga oshiruvchi mashinaga simni ulash.; 3 – qurshab 
turuvchi quvur; 4 – qabul qiluvchi voronka; 5 – beton aralashmasi; 6 – beton aralashmasi 
solingan qovg‘a (badya); 7 – kengaytirilgan tovon (tayanch) (bo‘shliq); 8 – armaturali karkas. 
Quvurbetonli qoziqlar
.
Metodning printsipial farqi shundaki, uzunligi 
40…50 m gacha bo‘lgan qurshab turuvchi quvurning pastki qismida bikir 
mahkamlangan boshmoq bo‘ladi. Quvur quduq tubiga yetgandan so‘ng u yerda 
qoladi, chiqarib olinmaydi, beton aralashmasi bilan to‘ldiriladi. 
Suv ostida betonlash
beton aralashmasini kam qo‘zg‘aluvchan grunt 
suvlarining yuqori darajasida yuvilib ketishdan saqlash uchun qo‘llaniladi. Beton 
aralashmasi qurshab turuvchi quvurga nov orqali emas, balki quduqning eng pastki 
qismigacha botirilgan quvur bo‘ylab bosim ostida uzatiladi. Bosim tufayli 
aralashma quvurdan siqib chiqariladi, pastdan boshlab quduqni to‘ldiradi va 
quduqdagi mavjud suvni ham yuqoriga qarab siqib chiqara boshlaydi. Quduqning 
beton aralashmasi bilan to‘ldirish jarayonida beton qo‘yuvchi quvur qurshab 

---

244 
turuvchi quvur bilan bir xil tezlikda ko‘tarilishini, quvurning pastki kismi doimiy 
ravishda yetkazilgan beton aralashmasining ustki qismidan 30…40 sm pastroqda 
bo‘lishini kuzatib borish kerak. Quduq to‘liq to‘ldirilgandan so‘ng suvga tegib 
turgan beton aralashmasining 10…20 sm li ustki qatlami qirqib olib tashlanadi. 
Suvli gruntlarda to‘ldirilgan qoziqlarni bosim ostida betonlashdan 
foydalanish mumkin, u beton arlashmasini betononasoslar vujudga keltiradigan 
gidrostatik bosim ta’sirida quduqning butun balandligi bo‘yicha uzluksiz 
yuborishdan iboratdir. Bosim ostida betonlash beton aralashmasining suv, loyli 
qorishma yoki (burg‘ilash materiallari) bilan aralashuvini istisno etadi. 
Aralashmani haydash tezligi qoziqni betonlash jarayonining uzluksizligi va quduq 
beton bilan to‘ldirilgandan so‘ng qotish boshlanguncha qurshab turuvchi quvurni 
qarshiliksiz olib tashlash sharoitlaridan kelib chiqqan holda o‘rnatiladi. Haydalib 
to‘ldirilayotgan beton aralashmalarining harakatchanligi 18…24 sm chegaralarida 
bo‘lishi kerak.