O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

shtamplash usuli
ham qo‘llanila 
boshladi (6.22 rasm). Avval bo‘lajak qoziq uzunligining 1/2 qismi chuqurligida 
quduq burg‘ilanadi, keyin quduq zarb snaryadi bilan talab etilgan chuqurlikkacha 
teshiladi. Quduqning pastki qismi 1,5…2 m ustun sifatidagi bikir beton 
aralashmasi bilan yuklanadi va shibbalagichning zichlashtiruvchi zarbalari bilan 
qoziqning asosida kengaytirilgan tovon hosil qilinadi. Quduqning og‘ziga qurshab 

---

246 
turuvchi quvur o‘rnatiladi, armatura karkasi montaj qilinadi va qoziqning yuqori 
qismi betonlanadi. 
Qoziqlarni vibro shakllantirish usuli vibroshakllantirgichning mavjudligi 
bilan xarakterlidir. Uning ichi bo‘sh uchligi pastki qismida kuraklarga ega va bikir 
tirgak orqali vibrotushirgich bilan biriktiriladi. Vibrotushirgich ta’sirida uchlik 
gruntga botiriladi va quduqni hosil qiladi, u uchlik botib borgan sari quduq chetida 
o‘rnatilgan bunkerdan beton aralashmasi bilan to‘ldiriladi. Quduq burg‘ilangandan 
so‘ng uchlik biroz ko‘tariladi, bunda uning kuraklari ochiladi, uchlikdagi bo‘shliq 
orqali beton aralashmasi quduq tubiga tushadi. O‘zi ochiluvchi tavaqa 
(stvorka)ning o‘rniga yo‘qotiladigan cho‘yan boshmokdan foydalanish mumkin. 
Vibroshibbalangan qoziqlar quruq bog‘langan gruntlarda qo‘llaniladi. 
Burg‘ilangan quduqka ekskavatorga mahkamlangan vibrotushirgich yordamida 
uchida olib qo‘yiladigan temirbeton boshmog‘i bo‘lgan po‘lat qurshab turuvchi 
quvuri loyihadagi belgigacha botiriladi. Quvur bo‘shlig‘i 0,8…1 m balandlikda 
beton aralashmasi bilan to‘ldiriladi, bu aralashma vibrotushirgichga osilgan 
maxsus shibbalovchi tirgak yordamida zichlanadi (6.23 rasm). Natijada boshmoq 
beton aralashmasi bilan birga gruntga botiriladi, bunda kengaytirilgan tovon 
(bo‘shliq) hosil bo‘ladi. Qurshab turuvchi quvur beton aralashmasi bilan doimiy 
zichlashtirilib portsiyalab to‘ldiriladi. Quduq beton aralashmasi bilan to‘la borgani 
sari vibrotushirgich ishlab turgan holda ekskavator bilan qurshab turuvchi quvurni 
ko‘tarish amalga oshiriladi, vibrotushirgich quvurni tortib olish jarayonida uning 
beton bilan adgeziyasini kamaytiradi. 

---

247 
6.22 rasm. Tovonli shtamplangan burg‘ilab to‘ldiriladigan qoziqni o‘rnatish texnologik 
sxemasi: 
a – quduqni burg‘ilash; b – quduqka qurshab turuvchi quvurii o‘rnatish; v – quduqka 
bikir beton aralashmasini quyish; g – beton aralashmasini asosga vibroshibbalash; d – qurshab 
turuvchi quvurni tortib olish va armatura karkasini o‘rnatish; ye – qoziq ustun tanasini chuqurlik 
vibratori bilan zichlab betonlash; j – qoziq bosh qismining qolipini o‘rnatish; 1 – burg‘ilash 
mashinasi; 2 – kengaytirilgan tovon (bo‘shliq)ni qurish uchun osma qurilmaning ishchi 
mexanizmi; 3 – qurshab turuvchi quvur; 4 – bikr beton aralashmasini yuklash uchun nov; 5 – 
shibbalash; 6 – strelali kran; 7 – armaturali karkas; 8 – beton aralashmali qovg‘a (bad’ya); 9 – 
voronka; 10 – shtamplangan kengaytirilgan tovon (bo‘shliq); 11 – kallak qolipi.