O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov Q. X., Boqiyeva I. A

5.3-jadval
ISH VAQTI BALANSI 
№ 
Ko’rsatkichlar
Reja
Haqiqat 
Farq(

,

) foiz(

,

) 
1 
Ish vaqtining kalendar fondi, kun 
365 
365 
- 
- 
2 
Bayram va dam olish kunlari 
112 
112 
- 
- 
Sh. j. -bayram kunlar 
9 
9 
- 
- 
-dam olish kunlari 
103 
103 
- 
- 
3 
Nominal fond, kun (1-2) 
253 
253 
- 
- 
4 
Ishga chiqmasliklar, kun 
35,2 
47,45 
12,25 
34,8 
Sh.j. -navbatdagi va qo’shimcha 
tatillar 
27 
27,45 
0,45 
1,67 
-O’quv tatillari 
1,8 
1,95 
0,15 
8,3 
-Homiladorlik bo’yicha tatillar 
0,9 
1,05 
0,15 
16,67 
-Kasallik tufayli ishga 
chiqmasliklar 
5,0 
7,5 
2,5 
50 
-qonunan ruxsat etilgan ishga 
chiqmasliklar 
0,5 
0,5 
- 
- 
-Ma’muriyat ruxsati bilan ishga 
chiqmasliklar 
- 
1,5 
1,5 
- 
-Sababsiz ishga kelmaslik 
- 
0,7 
0,7 
- 
5 
To’liq ish kuni turib qolishlar 
- 
6,8 
6,8 
- 
6 
Ishga kelinadigan vaqt fondi (3-4-
5) 
217,8 
198,75 
19,05 
8,75 
7 
Ish kunining o’rtacha davomiyligi, 
nominal, soat 
7,98 
7,98 
- 
- 
8 
Ish vaqti byudjeti(3x7) 
2018,9 
2018,9 
- 
- 
9 
Ish kunining qisqartirilishi, jami, 
soat 
0,15 
0,72 
0,57 
380 
Sh.j.smena ichidagi yo’qotishlar 
- 
0,5 
0,5 
- 
Tungi smenada ish kunining 
yo’qotilishi 
0,1 
0,15 
0,05 
50 
O’smirlarning ish kunini 
qisqartirilishi 
0,05 
0,07 
0,002 
40 
10 Ishdan tashqari ishlangan vaqt 
- 
- 
- 
- 
11 Ish kunining (smena) real 
davomiyligi, soat(7-9

10) 
7,83 
7,26 
-0,57 
-7,28 

---

104 
12 Bitta ishchining real (samarali)ish 
vaqti fondi, soat (6x11) 
1705,4 
1442,9 
-262,5 
-15,39 
Bu yerda: 
K
rf
 – real ish vaqti koeffitsienti 
P
f
, P
b(pl) 
– joriy va bazis davrdagi ish vaqti yo’qotishlari
(5.8 da foizlarda 5.9 da soatlarda)
 F
f
, F
b
 – joriy va bazis davrdagi ish vaqti fondi
Misol:
5.3-jadvaldan foydalanib ish kuni davomiyligidan foydalanish (K
rd
) 
koeffitsienti, ish kunlaridan foydalanish koeffitsienti (K
d
) va ish vaqtining real 
fondidan foydalanish koeffitsientlarini (K
rf
) hisoblang.
1. Ish kuni davomiyligidan foydalanish koeffitsienti (5.6. formula)
K
rd 
= 
)
(
.
.
.
пл
б
рд
ф
рд
П
П
=
83
.
7
26
.
7
= 0,927 
Koeffitsientlarning 1 dan past bo’lishi haqiqatda ish vaqti yo’qotishlarining 
bazis davrga nisbatan ko’payganligini bildiradi.
2. Ish kunlari sonidan foydalanish koeffitsienti (5.7. formula) 
K
d
=
)
(
ПЛ
Б
Ф
Д
Д
=
8
.
217
75
.
198
= 0,913 
Koeffitsientlarning 1 dan past bo’lishi haqiqatda kun bo’yi ish vaqti 
yo’qotishlarining bazis davrga nisbatan ko’payganligini bildiradi.
3. Joriy va bazis davrlaridan ish vaqti yo’qotishlari quyidagilarga teng 
P
f
= 
9
.
2018
9
.
1442
9
.
2018

×100= 28,5foiz 
P
f
=
9
.
2018
4
.
1705
9
.
2018

×100= 15,5foiz 
5.8. va 5.9. formulalarga ko’ra real ish vaqtidan foydalanish koeffitsienti 
quyidagiga teng bo’ladi:

---

105 
K
rf
= 
)
(
100
100
пл
б
ф
П
П


=
5
.
15
100
5
.
28
100


=0,846 
K
rf
= 
)
(
пл
б
б
ф
ф
П
Ф
П
Ф


=
5
.
313
9
.
2018
576
9
.
2018


=0,846 
K
rf
koeffitsientining birdan pastligi ish vaqtidan yetarlicha samarali 
foydalanilmayotganligidan dalolat beradi. Smena ichidagi va kun bo’yi ish vaqti 
yo’qotishlari mavjudligini ko’rsatadi va ish vaqtidan foydalanish bo’yicha tarkibiy 
yangililanishlar kiritishni talab etadi.