O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti



Download 0,74 Mb.
bet48/138
Sana29.01.2022
Hajmi0,74 Mb.
#416229
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   138
Bog'liq
maruza-конвертирован

Gazlarni qonda tashilishi.


Gazlarning tashki muxutdan suyuqlikka yoki suyuqlikdan tashki muxutga . xarakati ularning parsial bosimp о‗rtasidagi fark tufayli bо‗ladi. Gaz yuqori bosimdan past bosimli muxutga diffо‗ziyalanadi. Kislorod tashqi muhitdan alveolyar davoga, sо‗ngra katta va kichik qon ailanshyi doiralariga va organizm hujayralariga о‗tadi. Kislorodning parsial bosimi atmosfera havosidan yuqoridir 158 mm su., alveolyar havoda 108-mm, о‗pkaga keluvchi vena qonida 40 mm su. Katta qon aylanish doirasidagi arterial qonda kislorodning tarangligi 102-104 mm, tо‗qimalararo suyuqlikda 40 ml s.u., tо‗qimalarda 20 mm su.


СO 2 transporti. Tо‗qima hujayralarida oksidlanish metabolizmining oxirgi mahsuloti sifatida taxminan 10 % karbonat angidrid fizik eritmalarda qonga о‗tadi va 90 % i kimyoviy shaklda bog‗lanadi. Karbonat angidridning katta ulushi avval plazmadan tо‗qima hujayralariga tarqaladi va u yerdan qizil hujayralarga о‗tadi. U yerda u enzemlar tomonidan ancha yuqori eriydigan bikarbonat (HCO3) ga aylantiriladi, kimyoviy bog‗ orqali plazmaga о‗tkaziladi. HCO3dan СO 2 ning yaratilishi enzem tomonidan tezlashtiriladi, natijada karbonat angidrid eritrotsitlarda namoyon bо‗ladi.
СO 2+ H 2 O HCO3_+H 2
Ikkala jarayonlar, HCO3_ning shakllanishi va SO 2 ning bо‗shatilishi gemoglobinning deoksigenatsiya va oksigenatsiyasiga bog‗laydi. Deoksigenatsiyalangan gemoglobin kuchli asos sanaladi,ya‘ni oksigenatsiyalangan Nb ga qaraganda va kо‗proq N + ionlarini olishi mumkin va tо‗qima kapillyarlaridan HCO3_ ning shakllanishini ta‘minlaydi. О‗pka kapillyarlarida, HCO3_ yana plazmadan eritrotsitlar ichiga о‗tadi, N + ionlarini olib, SO 2 ga о‗tkaziladi.
Kichik ulushdagi SO 2 (taxmina 5-10 %) gemoglobinga bog‗lanadi va karbaminogemoglobin sifatida о‗tkaziladi.
Karbonat angidrid gazining eng yuqori tarangligi tо‗qimalarda 60 mm. S.u, venoz qonida 46 mm,, alveolyar havoda esa 0,3 va atmosfera havosida 0,3 mm s.u. bо‗ladi. Tirik organizmda kislorod bilan karbonat angidrid gazining harakat bosqichlarida hech qachon parsial farkini tenglashishi sodir bulmaydi. Gazlar parsial farkini tо‗qimalarda uzluksiz oksidlanshi protsessi saklab turadi. Kislorod qonda fizikaviy erigan holda va gemoglobin bilan birikkan xolatda bо‗ladi. Arterial qonda 19 xajm kislorodnyng faqat 0,3 foizi plazmada erigan xolda qolgani gemoglobinga kimyoviy birikan. 1 gr gemoglobin 1,34 ml kislorodni biriktiradi. Qon о‗z tarkibida о‗rtacha 140 g/l gemoglobinni tо‗tadi. Kislorodni tarangligi nolga teng bо‗lganida qonda oksigemoglobin bulmaydi kislorodni tarangligi kam bо‗lganida oksigemoglobin tez hosil bо‗ladi. Gemoglobinning maksimal miqdori 45-80 foizda kislorod bilan uni tarangligi 26-46 mm s.u. da boglanadi.
Gemoglobin va uglerod mono oksidi. Uglerod mono oksidi (SO) rangsiz, hidsiz gaz, ya‘ni tо‗liq bо‗lmagan yonish davomida shakllanadi va kislorodga о‗xshab gemoglobin bilan birikib ketadi. Gemoglobin uchun uglerod mono oksidi yaqinligi ma‘lum darajada kattaroq. Hattoki havoda 0,3 % SO bо‗lsa va 80 % gemoglobin uglerod mono oksidi bilan bog‗lanadi. Uglerod mono oksidi (is gazi) kislorodga qaraganda gemoglobin bilan 200-300 marta kо‗proq о‗zining birikmasidan ajratiladi, uglerod dioksidining toksiklik samarasi cababli, gemoglobin kislorodni uzoq vaqt ushlab tura olmaydi. Kо‗p chekuvchilarda masalan, 5-10 % gemoglobin HbCO kо‗rinishida namoyon bо‗ladi, 20 % da esa toksik simptomlarni paydo qiladi (bosh og‗rig‗i, bosh aylanishi, kо‗ngil aynishi) va 65 % kishilarda esa о‗limga olib keladi.
Gemoglobin konsentratsiyasi (Hb) Gemoglobin konsentratsiyasi odam qonida taxminan 16 g/dl (160g/l) erkaklarda va 14 g/dl (140 g/l) ayollarda bо‗ladi. Gemoglobinning har bir grammi 1,33 ml kislorodni biriktirib oladi, taxminan 200 ml O 2 /lqonga tashiladi. Chunki kislorod suvda yomon eriydi, faqat taxminan qonning 3 ml O 2/l gemoglobinsiz tashiladi.



    1. Download 0,74 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish