O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

K
ал
 = (PM + MQ) : QP 

 0,2 
Bu erda: 
K
ал
 
– absolyut likvidlilik koeffitsienti; 
PM
– pul mablag’lari; 
MQ
– qisqa muddatli moliyaviy qo’yilmalar; 
QP
– qisqa muddatli majburiyatlar (kelgusi davr 
daromadlarisiz). 
Bu koeffitsientning istaluvchi darajasi

0,2 dan iborat bo’lib, biroq 
amaliyotda bu narsa o’z faoliyatining turli davr-larida XYuSning moliyaviy 
siyosati va ishining samaradorligiga bog’liq.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida aylanma kapitaldan foydala-nishning 
samaradorligi juda ko’p omillarga bog’liq. U, eng avvalo, to’lov intizomining 
ahvoli, aylanma mablag’larning turli funk-tsional elementlariga joylashtirilgan 
qo’yilmalarning hajmi bilan belgilanadi. Shuningdek, ishlab chiqarish sohasida 
aylanma kapitaldan samarali foydalanishga ishlab chiqarishning chiqit-larsiz 
yuqori texnologiyalarga asoslanganligi, materiallar qiyma-tining pasayishi, ishlab 
chiqarish va muomala xarajatlarining minimallashtirish, ishlab chiqarish zaxiralari va 
ularning haraka-tini oqilona tashkil qilish hamda natijali boshqaruv me’yorlash-tirishni
hisobga olgan holda), albatta, o’z ta’sirini ko’rsatadi. 
Muomala sohasida bunday omillar qatoriga mol etkazib beruvchilar va 
iste’molchilar bilan ishlarni yaxshilash, samarali xo’jalik aloqalaridan foydalanish, 
zamonaviy marketingni amal-ga oshirish, tayyor mahsulot zaxiralarini kamaytirish 
va uning realizatsiya qilinishini tezlashtirish kabilar kiradi. To’lov qo-biliyatini 

---

61 
ta’minlash (mustahkamlash) va mablag’larning aylanuv-chanligini tezlashtirish 
maqsadida debitorlik qarzlari va pul oqimlarini boshqarishni yaxshilash ham bu 
o’rinda alohida ahamiyat kasb etadi.