O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

S
ак
 = AA – QP 
Bu erda: 
S
ак
– sof aylanma kapital; 
AA
– aylanma aktivlar; 
QP
– qisqa muddatli passivlar (kelgusi davr
daromadlaridan tashqari). 
Sof aylanma kapitalni boshqarishning natijaliligini sof aylanma kapitalning 
aylanish koeffitsienti xarakterlab beradi va u quyidagicha aniqlanadi: 
K
а
 = T
с
 : S
ак
 
Bu erda: 
K
а
– sof aylanma kapitalning aylanish
koeffitsienti; 
T
с
– realizatsiyadan olingan sof tushum; 
S
ак
 
– sof aylanma kapitalning o’rtacha qiymati. 
Aylanma mablag’larni boshqarishda ularni likvidlilik dara-jasi bo’yicha
strukturizatsiya qilish muhim ahamiyatga ega. Bu maq-sadlar uchun likvidlilikning 
quyidagi ikki ko’rsatkichidan faol foydalaniladi: 

joriy likvidlilik koeffitsienti; 

absolyut likvidlilik koeffitsienti. 
Joriy likvidlilik koeffitsienti ma’lum bir sana uchun aniqlanib, uning 
aniqlanish tartibi quyidagicha: 
K
жл
 = A
а
 : QP 

 2 
Bu erda: 
K
жл
– joriy likvidlilik koeffitsienti; 
A
а
– aylanma aktivlar (balansning P bo’limi); 

---

60 
QP
– qisqa muddatli passivlar (kelgusi davr
daromadlarisiz). 
Joriy likvidlilik koeffitsientining darajasi ikkidan kichik bo’lmasligi lozim. 
Shunday bo’lishiga qaramasdan, g’arb iqti-sodiyotida uning darajasiga birdan 
kichik bo’lmagan hollargacha yo’l qo’yiladi. 
Absolyut likvidlilik koeffitsienti eng likvidli aktiv-larning (pullar va qisqa 
muddatli moliyaviy qo’yilmalar) qisqa muddatli majburiyatlarga nisbati orqali 
aniqlanadi va uni formula orqali quyidagicha ifodalash mumkin: