O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiy fanlar fakultеti

3.Тил ости безининг оғирлиги 5 г бўлиб, тилнинг остида қисман ён 
томонида овалсимон узунчоқ танача шаклида жойлашган. Таркибида муцин 
моддаси кўп сўлак ишлаб чиқаради. Чиқарув каналчалари тил ости 
бурмаларига очилади. 
Ҳалқум воронкага ўхшаш, пастга томон торайиб тузилган. У калла 
суягининг тубидан бошланиб, оғиз ва бурун бўшлиқларига кенг очилиб 
туради. Узунлиги 11-12 см бўлиб тузилиши ва вазифасига қараб уч қисмга 
бўлинади: Ҳалқумнинг бурун қисми, ҳалқумнинг оғиз қисми, ҳалқумнинг 
ҳиқилдоқ қисми. 
3.2.1.2 
2.1.2.3 
3.2.1.2 
2.1.2.3 

---

111 
Қизилўнгач узунлиги 25-30 см, эни 2-2,5 см га тенг, найсимон 
шаклдаги, асосан мускул тўқимасидан ташкил топган орган. У юқорида VI
бўйин умуртқаси рўпарасидаги ҳалқумдан бошланади. Паст томонида ХI
кўкрак умуртқаси қаршисида меъдага қўшилади. Қизилўнгач орқа томонидан 
умуртқа поғонаси билан чегараланади, олдиндан эса кекирдакнинг парда 
қисмига тегиб туради. Икки ёнбош соҳасида адашган нерв жойлашган. 
Қизилўнгач девори уч қаватдан, яъни шиллиқ парда, мускул, 
адвентиция парда қаватларидан ташкил топган.
Қизилўнгач жойлашишига қараб уч бўлимга ажратилади: юқори бўйин 
қисми, ўрта кўкрак қисми, пастки қорин қисми. 
Меъда ҳазм каналининг энг кенгайган қисми бўлиб, қорин 
бўшлиғининг юқори соҳасида жойлашган, ўрта ёшли одамларда ҳажми 3-3,5 
литр, узунлиги 25-30 см, эни 12-14 см га тенг бўлади. Меъда девори 4 
қаватдан: шиллиқ, шиллиқ ости, мускул, сероз қаватлардан ташкил топган. 
Меъданинг кириш қисми, туби, чиқиш қисми тафовут қилинади. 
Ингичка ичак қорин бўшлиғида меъданинг чиқиш қисмидан 
бошланиб, йўғон ичакнинг кўричак қисмигача боради, узунлиги 5-6 м.ни 
ташкил этади. Ингичка ичак уч қисмдан иборат:
1. Ўн икки бармоқ ичак тақасимон шаклдаги, ингичка ичакнинг
бошланғич қисми бўлиб, узунлиги 25-30 см бўлади.