O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Nazorat savollari.

1. 
   Urug’ mevali daraxt ekinlarining kasalliklariga ta’rif bering.
   
2. 
   Danak mevali yoki teshikli dog’lanish (klyasterosporioz) va shira oqish (gommoz) kasalliklarini xarakterli belgilari va o’rtalaridagi farqni ta’riflab bering.
   
3. 
   Un shudring va monilioz kasalliklarining alomatlari va bir – biridan farqini ayting.
   
4. 
   Shaftoli bargining bujmayishi kasalligiga ta’rif bering.
   
5. 
   Olxo’ri va olcha mevalarining kovak ichlilik va qizil dog’lanish kasalliklarning kelib chiqishi, tarqalishi va zararini ayting.
   

39-Laboratoriya mavzusi: Tok kasalliklari

Zaruriy jihozlar: O’simliklarni zararlangan a’zolaridan tayyorlangan gerbariylar, rangli jadvallar, mikroskop, lupa, preparal igna, buyum va qoplag’ich oynalar.

Oidium yoki un shudring qo’zg’atuvchi zamburug’ Uncinula necator, Oidium tuckeri Berkli. ( Ascomysetes sinfi, Erysiphales tartibi ).

Un shudring bilan tokning hamma yer ustki a’zolari: asosan barglari, shuningdek yosh yog’ochlanmagan novdalari va mevasi kasallanadi. Kasallikning dastlabki belgilari barglarida va yosh novdalarida paydo bo’ladi. Odatda barglarida kichikroq yolg’iz dog’lar hosil bo’lib, bir-biri bilan qo’shilib ketadi va barg plastinkasini qoplab oladi. Barg yuzasida oq g’ubor shakllanadi.

Kuchli zararlangan barglar bujmayib, qurib qoladi. Vaqt o’tishi bilan g’ubor bargning har ikkala tomonini qoplaydi. G’ubor dastlab oq un simon bo’lib, vaqt utishi bilan kulrang tusga kiradi. Xuddi barg yuzasiga kul sepilganga o’xshaydi. Shuning uchin ham ayrim hududlarda yashovchi xalq oidiumni « kul» kasalligi deb ataydi.

Yoppasiga kasallanish yozning ikkinchi yarmida, ba’zan esa kuzda kuzatiladi. Novdalar oq kulrang g’ubor bilan qoplanadi. Bu g’ubor olib tashlansa, uning o’rnida qo’ng’ir dog’ qoladi. Mevalardagi dog’ sezilarsiz, lekin ularda kasallikning ikkinchi alomati yorilish paydo bo’ladi. Meva saprofit zamburug’lar ta’sirida chiriy boshlaydi. Zamburug’ kuzda ham kasallangan organlarda qora nuqtachaga o’xshash meva tana kleystotesiy hosil qiladi. U kurtak ichida miseliy holida va kleytotisiy holida o’simlik qoldiqlarida qishlab chiqadi.