O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Qora rak – qo’zg’atuvchi Sphaeropsis malorum Peck zamburug’idir. Olmaning bu kasalligi xavfli kasalliklar qatoriga kiradi. Zamburug’ daraxtining hamma yer ustki a’zolarni – barg, gul, meva, novda va poyasini kasallantiradi.

O’rta Osiyo sharoitida qora rak faqat daraxt poyasida va asosiy yon shoxlarida uchraydi. Lekin, oxirgi yillarda saqlanayotgan mevalarda qora rak uchrab turibdi. Kasallangan gullar so’lib qoladi, gultoji barglari qo’ng’ir tusga kirib, burishib qoladi. Gulning otaligi va onaligi qorayadi.

Barglarda dastlab mayda, keyinchalik 5 mm gacha kattalikdagi bir - biri bilan qo’shilib ketgan qizg’ish qo’ng’ir dog’lar paydo bo’ladi. Qizg’ish qo’ng’ir dog’ o’rtasida kul rang zonaning hosil bo’lishi qora rak uchun barglardagi xarakterli belgi hisoblanadi.

Kasallangan mevada oldin qo’ng’ir dog’ hosil bo’ladi, vaqt o’tishi bilan bu dog’ kengayib, qorayib qoladi. Kasallikning keyingi bosqichida zararlangan mevalar qorayib, burishadi va chiriy boshlaydi.

Poya va shoxlarda ham konsentrik zonali dog’lar, zona chegarasidan yoriqlar poydo bo’ladi. qasallangan po’st yuzasida yoriqlar orasida bo’rtiqchalarga o’xshash piknidalar ko’rinib turadi. Yorilgan poya po’st yoriqlari ko’chib tushadi, uning ostida qoraygan yog’och ochilib qoladi. Zamburug’ piknidalar holida yoki miseliy ko’rinishda poya po’sti yoriqlari ichida qishlab chiqadi.

Topshiriq: Kasallangan novda va shoxchalardagi kasallik belgilarini ko’rib chiqish.

Novdadagi piknidalarning ko’ndalang kesimni tayyorlang.

Kichik obyektda alohida joylashgan piknida: katta obyektda meva tananing turida joylashgan qo’ng’ir, qisqa konidiya bandlarini va to’q yirik, bir hujayrali ( yetilgan konidiyalar ) yoki rangsiz ( yosh konidiyalar )ni ko’rish mumkin.