O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti filologiya fakulteti

Tadqiqot mavzusining o‘rganilganlik darajasi. 
Bizga ma’lumki, 
tilshunoslik sohasida til va uslub ma’salalari juda keng miqyosda o‘rganilgan 
mavzular sirasiga kiradi. Ammo siyosatchilar va davlat arboblarining nutqiy 
mahorati, tili hamda uslubi kam o‘rganilgandir. Jahon tilshunosligida bu mavzu bir 
qator ishlarda oʻrganilgan.
3
Lekin oʻzbek tilshunosligida bunday ishlar sanoqli. 
Jumladan, Birinchi Prezidentimiz Islom Abdug‘aniyevich Karimov nutqlari tili va 
uslubi aynan birgina ishda tekshirish obyekti sifatida olib oʻrganilgan, ya’ni Jahon 
iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti professori Baxtiyor Omonovning “Siyosiy 
yetakchi nutq madaniyatining jamiyatni demokratlashtirish jarayonlari” deb 
nomlangan nomzodlik dissertatsiyasida oʻrganilgan. 
Tadqiqotning obyekti va predmeti. 
Ushbu magistrlik dissertatsiyasining 
obyekti sifatida O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom 
Abdug‘aniyevich 
Karimov 
va 
Prezidentimiz 
Shavkat 
Miromonovich 
Mirziyoyevlarning davlat yetakchisi sifatida turli yillarda so‘zlagan nutqlari olindi. 
Siyosiy arboblarning notiqlik mahorati qirralarining o‘ziga xos jihatlarini 
ochib berish, nutqlari tili va uslubining o‘ziga xos jihatlarini hamda nutqlarida turli 
ta’sirchan vositalardan foydalanish mahoratini ko‘rsatish ishning predmetini 
tashkil etadi.

Magistrlik ishining ilmiy-tadqiqot ishlari rejalari bilan bogʻliqligi. 
Magistrlik ishi Samarqand davlat universiteti oʻzbek tilshunosligi kafedrasida 
amalda bajarilayotgan “O‘zbek tili birliklarining funksional-pragmatik va 
semantik-uslubiy tahlili” (sinxron va diaxron aspekt) mavzusidagi istiqbolli 
rejasiga muvofiq amalga oshirildi. 
Tadqiqotning maqsad va vazifalari.
Siyosiy arboblar nutqlari tahlili 
asosida ularning tili va uslubiy o‘ziga xosliklarni aniqlash, siyosiy arboblarning 
nutqlarida ifoda-tasvir vositalaridan, leksik vositalardan foydalanish mahoratini 
3
Safire, William.Lend Me Your Ears: Great Speechs in History. – London: w.w.Norton 8 Company, 1997. – 1056 
p. 

---

aniqlash va adabiy so‘zlashuv uslubi, publitsistik hamda rasmiy uslubdan 
foydalanish mahoratini ochib berish kabi maqsadlar qo‘yilgan. 
Tadqiqotnining maqsadidan kelib chiqqan holda tadqiqot vazifalari 
quyidagicha belgilandi: 
-
siyosiy arboblarning notiqlik san’ati va nutqiy mahoratining o‘ziga xos 
jihatlarini o‘rganish; 
-
siyosiy arboblar nutqlarida nutqning asosiy kommunikativ sifatlarining 
namoyon bo‘lishini tahlil etish; 
-
siyosiy arboblar nutqlarida qo‘llangan ifoda-tasvir vositalariga e’tibor 
qaratish; 
-
siyosiy arboblar nutqlarida so‘z tanlash va xalq tili boyliklaridan 
foydalanish mahoratini o‘rganish; 
-
siyosiy arboblar nutqlarining uslubiy o‘ziga xos jihatlarini aniqlash.