O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. B. Mirzajonova

Element 
C 
Mn 
Si 
Sr 
Ni 
Mo 
W 
V 
Al 
Ti 
Belgilanish 
U 
G 
S 
X 
N 
M 
V 
F 
YU 
T 
G) Po’latlarni qoliplarda tinish xususiyati bo’yicha quyidagilarga bo’linadi: 
tinch, qaynovchi va yarim tinch. Qoliplarda kristalizasiyalanish paytida metallarni 
o’zini tutishi, ularni erish darajasiga bog’liq. Po’latni erishida ko’pchish 
(raskislonnnosti) 
qanchalik 
to’liq 
bo’lsa, 
quyma 
shunchalik 
tinch 
kristalizasiyalanadi; 
D) Po’latlar ishlab chiqarish usuli bo’yicha quyidagicha tasniflanadi: 
1)
ishlatiladigan agregatni turiga qarab: 
- konvertor (o’z navbatida kislorodli-konvertor),
-
bessemer (bessemer konvertorida erigan cho’yanning ortiqcha uglerodini 
havo yordamida kuydirib po’latga aylantirish),
-
tomason,
-
marten,
-
elektropo’lat,
-
elektroshlakni qayta eritish po’latiga va boshqalarga bo’linadi; 
2)
ishlatilish texnologiyasi bo’yicha: 
-
asosiy va nordon martenli,
-
asosli va nordon elektropo’lat,
-
vakuumda sintetik shlaklar ishtirokida inert gazlar bilan puflab ishlov 
berilgan va boshqa po’latlarga bo’linadi; 
3)
holati bo’yicha: 

---

248 
-
qattiq holdagi (gubchaga o’xshash, g’ovak-g’ovak temir - bevosita 
tiklash natijasida hosil bo’lgan mahsulotlar), 
-
elektrolitik holdagi (tarkibida temir bo’lgan materiallarini elektroliz 
qilishdan hosil bo’lgan mahsulotlar),
-
kukunsimon holdagi (suyuq po’latni mayda zarrachalarga aylantirish, 
changlatish jarayonidan hosil bo’lgan mahsulotlar), 
-
xamirsimon holdagi («Aston-Bayers» jarayonidan, pudling, krichli va 
boshqa jarayonlar natijasida hosil bo’lgan mahsulotlar), 
suyuq, quyilgan holdagi (konvertor, marten va boshqa shunga o’xshash 
jarayonlarning mahsulotlari).