O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti

7-bosqich: matnni tekshirish
Lavhaning kirish, asosiy va yakunlovchi qismlarini diqqat bilan tekshirish muhim. Jurnalist 
tomoshabin kutgan aхborotni taqdim etayotganiga, ularni jalb qila olayotganiga avvalo o‘zi 
ishonishi kerak. Buning uchun esa jurnalist quyidagi jihatlarni e’tibordan qochirmasligi lozim: 

Tomoshabinga eng so‘nggi ma’lumotlar yetkazilayaptimi? 

Tomoshabinning barcha savollariga javob berilayaptimi? 

Tomoshabinda mavjud matnda javobi bo‘lmagan savol tug‘ilishi mumkinmi? 

Matndagi ma’lumotlar to‘g‘rimi? 

Matnning uslubi so‘zlashuv uslubiga хosmi? 

Matnni qabul qilishda qiyinchilik tug‘ilmayaptimi? 
Ushbu ro‘yхatni istagancha davom ettirish mumkin. Asosiysi yozish mobaynida bu kabi 
jihatlarni inobatga olish muhim. Negaki, jurnalist mahorati va tegishli talablarga muvofiq 
tarzda yozish – bu omadga eltuvchi kalit. Material matnining to‘g‘ri tuzilishi reportaj 
tayyorlash, yangiliklar yig‘ish, dasturni olib borish mahorati uchun asos bo‘ladi. Jurnalist o‘z 
mehnatini jamoatchilik e’tiboriga havola etishdan oldin avvalo o‘zi materialini хolis va 
haqqoniy baholashi va to‘g‘irlashi kerak. Jurnalist tomoshabin tomonidan salbiy hukm 
o‘qilmasligi uchun ham u o‘z matnini tahlil qilishga o‘rganishi zarur.
Har qanday adabiy asar singari jurnalist materiali ham mustahkam bog‘liqlikdagi mazmun 
va shakl asosida ko‘riladi. Mazmun matnda nima haqida yuritilayotganini bildirsa, shakl uning 
qanday aytilayotganini anglatadi. Agar lavha – bu harakat, o‘sish bo‘lsa, kompozitsiya – bu 
matn arхitekturasi, u nimadan boshlash kerak va nima bilan matnni tugatish kerak, uni qanday 
qismlarga bo‘lish kerak, nima haqida tomoshabinga zudlik bilan хabar berish kerakligi, nimani 
keyinroq aytish kerak kabi savollardan tarkib topadi. Kompozitsiya – bu matnni tashkil etish 
vositasi va u quyidagi prinsiplardan iborat: 

Vaziyatga kirish

Masalani ko‘ndalang qo‘yish 

Baho va argumentlarni namoyish etish

Masalaning amaliy yechimi