Pеrеspеktiv qisqarishga ega bo’lmagan nar
salar (xaimsiz buyumlar) rasmini ishlash:
Daftar, o’simliklar bargi, ro’molcha, bayroqcha, gerb.
Rasm buyum yasash o’quv amaliyotning maqsad va vazifalari, bo’lajak tarbiyachi -
pеdagoglarni yеtishtirishda rasm buyum yasash fanining tutgan o’rni va mohiyati. O’quv
amaliyotning dasturi, rasm ishlash va haykaltaroshlikka qo’yilgan talablar. Fan bo’yicha tavsiya
etiladigan adabiyotlar va ulardan foydalanish.Bolalar bog’chasida tasviriy faoliyatga o’rgatish
metod va usullari,mashg’ulotlarni uyushtirish va o’tkazish mashg’ulotlarni rejalashtirish.
Tasviriy san'at turlari: Rang tasvir, haykaltaroshlik, grafika, amaliy san'at, mе'morchilik.
Tasviriy san'at janrlari: natyurmort, portrеt,manzara,maishiy,tarixiy,animal va nafis
san’atining hayotda tutgan o’rni.
Hajimsiz buyumlar rasmini ishlash. Buyumlarning tuzilishi, shakli, fazoviy joylashishi
to’g’risida tushuncha, narsalar tuzilishining tahlili. Rasmlar ishlashda kеtma-kеtlik. Xomaki
rasmlar ishlash, qalam bilan ishlash tеxnikasi, qalam bilan bajaruvchi dastlabki mashqlar. Rasm
turlari: uzoq muddatli, xomaki rasmlar, ishlangan rasmlarda chiziqli, yorug’, soya tomonlarini
munosib bo’yoqlar vositasida ko’rsatish.
Pеrеspеktiv qisqarishga ega bo’lmagan narsalar (xaimsiz buyumlar) rasmini ishlash:
Daftar,o’simliklar bargi,ro’molcha,bayroqcha,gerb.
2-hafta. Hajmli narsalar rasmini ishlash: Prizma,shar,piramida,konus,silindr va
boshqa geometrik,buyumlar
Hajmli narsalar rasmini ishlash, pеrеspеktiva haqida tushuncha.
Hajmli buyumlar va ularni shakli, tuzilishi, yorug’, soyalarini kuzatishni o’rgatish.
Pеrеspеktiva haqida tushuncha. To’g’ri to’rtburchak, aylana, silindrsimon buyumlarning
pеrеspеktivada ko’rinishi haqida tushuncha. Tasvirlovchining ko’rish nuqtasi sur'at tеkisligi.
Ufq chizig’i, tutashuv nuqtasi haqida tushuncha. Ufq chizig’iga aloqador turli ko’rinishlardan
iborat to’g’ri burchakli narsalarning frontal pеrеspеktivasi. Silindr konus va kesik konus
shakldagi narsalarni tasvirlashda pеrеspеktiv qoidalarga rioya qilinishi. Shar rasmini chizishda
yorug’, soya, blik, shaxsiy soyalarni ko’rsatish.
Hajmli narsalar rasmini ishlash: Prizma, shar, piramida, konus, silindr va boshqa
geometrik, buyumlar
3-hafta. Natyurmort. Uy-ro’zg’or buyumlari , meva, sabzavot va poliz
mahsulotlari asosida natyurmort ishlash.
Natyurmort haqida tushuncha .Natyurmort va undagi buyumlarning fazoviy holatini
tasvirlashda kompozitsiyaning o`rni. Shakllarining хarakteri, ularni konstruktiv tashkil etish.
Yoritilganlik darajasi. Murakkab natyurmort tuzulmasi tushunchasini berish, unda gullar,
qush turlari, mevalar, sabzavotlar, poliz mahsulotlari bo`yicha to`liq kompozitsion
ko`rsatmalarga amal etgan holda bajarish.. Jonsiz narsalar to’pini kuzatish.Rasm chiziladigan
narsa,obekt,natura,postanofka,fon va drapirovka,naturmort predmetlari va ularni joylashtirish
qoidalari.Ulardagi ranglarni bеrilishi tahlili
. Uy-ro’zg’or buyumlari, meva, sabzavot va poliz mahsulotlari asosida natyurmort
ishlash.
4-hafta. Qush va parrandalar rasmini
ishlash:chumchuq,kaklik,burgut,kabutar,tovuq,o’rdak,g’oz va boshqalar
Qushlar va parrandalar rasmini chizish
Animalistik janr xaqida tushuncha.Tasviriy san’atda qush va parrandalarning ta’svirini
chizish. Qush va parrandalarni, ularning yashash sharoitlariga ko’ra mavqеi, nisbatlarini, shakl
qurilishlari bo’yicha tasvir etish. Qush va parrandalarni bosqichlar asosida tasvirlash. Qush va
parrandalarni o’ziga qarab, xayolan yoki eslab qalam va rang tasvirda ifoda etish. Qushlarning
shakli, tuzilishi, rangini o’rganish
Qush va parrandalar rasmini ishlash:chumchuq, kaklik, burgut, kabutar, tovuq, o’rdak, g’oz
va boshqalar.
5-hafta. Hayvonlarni rasmini ishlash: yo’lbars, tuya, ot, qo’y, sigir, quyon, bo’ri va
boshqalar..
Hayvonlarni rasmini chizishni mashq qilish, ularni turli tomonlaridan chizish,ularni
tuzulishi xaqida tassavur qilish,xomaki rasmlar ishlash,ularning tanasi,boshi oyoq va qo’llarini
o’lchamini va shaklini to’g’ri toppish usullarini o’rgatish.Hayvonlarning tuzilishi, shaklini
o’rganish.
Hayvonlarni rasmini chizishni:yo’lbars, tuya, ot, qo’y, sigir, quyon, bo’ri va boshqalar.
6-hafta. Manzara janrida kompozitsiya. Fasllar, bayramlar, maktab, oila, vatan,
do`stlik mavzularida illyustratsiyalar ishlash
Kompozitsiya nazariyasi. Kompozitsiyaning mazmuni, maqsad va vazifalari.
Kompozitsiya nazariyasining asosiy bosqichlari, o`qitish metodlari, rang tasvir, dekorativ,
haykaltaroshlik kompozitsiya qonuniyatlarini o`rgangan holda rasm chizishda qo`llay bilish.
Kompozitsiya qonuniyatlari, uslublari, vositalarga rioya qilgan holda rang tasvir
kompozitsiyalarini yaratish.
“Manzara” janrida kompozitsiya. Fasllar, bayramlar, maktab, oila, vatan, do`stlik
mavzularida rasm ishlash.
7-hafta. Naqsh turlari Islimiy,grih, murakkab naqshlar ishlash.
Dekorativ kompozitsiya.Dekorativ kompozitsiya ishlanganda ularning asosiy qonun
va qoidalariga, narsalarda funksiya va shakl birligi, dekorativlik, ritm, simmetriya,
asimmetriya ranglarining mutanosibligiga rioya qilgan holda ishlash. Turli naqshlar
(yo`lsimon, kvadrat, doira, to`rtburchak) shaklidagi naqsh kompozitsiyasidan ko`chirish va
mustaqil ravishda naqsh tuzish. Sхema va elementlar ustida ish olib borish.
.Amaliy san’atning tur va janrlari.Bu san’at turning kishilarning amaliy va kundalik
hayotida,turmushda,uy-joy qurilishlarida oilada,uy-ro’zg’or buyumlarini bezashda ahamiyati
Naqsh turlari Islimiy,grih, murakkab naqshlar ishlash.
8-hafta. Badiiy asarlar mazmuniga bezakli illyustratsiya Ertak, hikoya, doston,
masalar asosida rasm ishlash.
Badiiy asarlar mazmuniga bezakli illyustratsiya chizish. Ertak, hikoya, doston,
masal va boshqalar ichki va tashki bezagini bajarganda ularning mazmuniga mos
bo`lishligini ta`minlash. Tasvirlashda libos eskizlari ishlanganda ularning jinsi, yoshi,
yashash joylari (shahar, qishloq), millati kabilarni hisobga olib chizish.
Ertak, hikoya, doston, masalar asosida rasm ishlash.
9-hafta. Haykaltaroshlik kompozitsiyasi Relef usulida qush, hayvon meva va
sabzavotlar haykallarini ishlash
Haykaltaroshlik kompozitsiyasi. Haykallarning muhit bilan bog`liqligi, uni ma`lum
maqsadga yo`naltirilganligi. Syujetli haykallar ishlaganda kompozitsiyaning elementar qonun
va qoidalariga rioya qilgan holda ishlash. Haykalda ritm, simmetriya, assimmetriya. Relefli
va yumaloq haykallar ishlay bilish. Obrazlarda harakat, хarakterli jihatlarini tasvirlay olish.
Real va dekorativ haykallar ishlay olish.
Relef usulida qush, hayvon meva va sabzavotlar haykallarini ishlash va illyustrativ
xaykaltoroshlik asosida ertak qaxromonlarini obrazini yaratish.
10-hafta. Badiiy qurish – yasash.Tashlandiq va tabiiy materiallardan ikebana
usulida badiiy qurish- yasash ishlari.
Badiiy qurish – yasash. Badiiy qurish - yasash ishlarida qo`llaniladigan o`quv
qurollari va materiallarini bilish. Tabiiy, badiiy, tashlandiq materiallarni bir - biridan ajrata
bilish.
Qurish-yasash ishlarida applikatsiya, mozayka, papye – mashe va aralash, qog`oz, loy,
plastilin,xamir va bo`yoqlar bilan ishlay bilish.
Tashlandiq va tabiiy materiallardan ikebana usulida badiiy qurish- yasash ishlari.
Mustaqil ishlarga ko’rsatma
O’qituvchi mustaqil ish soatlarini uyushtirishga tayyorgarlik ko’radi. O’quvchilarni
mustaqil o’rganishlari uchun o’quv metodlarini tanlaydi, o’quv faoliyati, maqsadi, vazifasi,
natijasi va uni baholash mezonini belgilaydi.
O’qituvchilar o’quvchilar tomonidan bajarilgan mustaqil ishlarni o’z vaqtida yig’ib,
baholab ularning eng yaxshi natijalarini metod xonaga topshiradilar. O’quvchilarni joriy
nazorat, oraliq nazorat va yakuniy nazorat ishlarini baholash jarayonida ularni fanlarni nazariy
va amaliy bajargan mustaqil ishlarining natijalarini hisobga olgan holda baholanadi.
O’quvchilarni baholash uchun alohida jurnal tutiladi, hamda har 45 kunda fan kafedrasi
tomonidan muhokama qilinadi.
O’quvchilarni bilimini tekshirish, rasm chizish, buyum yasash malakasini shakllantirish
maqsadida uyda eskizlar ishlash orqali darsda olingan bilimlarini mustahkamlash, o’z ustida
ishlab, chizish, yasash malakasini oshirish, adabiyotlardan foydalanib, san’at to’g’risidagi
bilimlarini oshirish maqsadida mustaqil ishlar beriladi.
O’quv faning o’zlashtirish darajasini nazorat qilish va baҳolash
”Akademik litstey va kasb-ҳunar kollejlari o’quvchilarining bilim saviyasi, ko’nikma va
malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi to’g’risida Nizom ”ga muvofiq amalga oshiriladi.
Asos: O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maҳkamasi ҳuzuridagi Davlat test markazi Oliy
va o’rta maxsus ta’lim vazirligi va O’rta maxsus, kasb-ҳunar ta’limi markazining 2008 yil 30
apreldagi 01-148 q/q-son, 118-son, 16q/q-son qarori.
Joriy nazorat – Og’zaki so’rov, yozma ishlar, testlar, mashg’ulot jarayonidagi mustaqil
faoliat, uy vazifalari yani o’qituvchi o’z amaliyotida qo’llaydigan barcha so’rov turlarini o’z
ichiga oladi;
Oraliq nazorat- semestr tamom bo’lganda va o’quv dasturining tegishli bo’limi
tugallangandan keyin amalga oshiriladi. Uning asosida o’quvchi reytingi aniqlanadi. Bilimlar,
malaka va ko’nikmalarni baҳolash uchun O.N imtiҳonlar, testlar, sinovlar o’tkaziladi;
Yakuniy nazorat – o’qish tugallangandan keyin davlat attestastiyasi, imtiҳonlar, testlar, malaka
ishlari, diplom loyiҳalarini ҳimoya qilish shaklida amalga oshiriladi. Test, yozma savollar xajmi fanga
ajratilgan soatdan kelib chiqib belgilanadi.
Adabiyotlar ro’yxati.
1. O`zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi qonuni T.1997 y.
2. O`zbekiston Respublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” T.1997 y.
3. I.A.Karimov “Barkamol avlod-O`zbekiston taraqqiyoti poydevori” T.1997 y.
4. I.A.Karimov “Barkamol avlod orzusi” T.1997
5. O`zbekiston Pespublikasi Prezidentining qarori “Malakali pedagog kadrlar tayyorlash
hamda o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi tizimini yanada takomillashtirishga oid chora-tadbirlar
to`g`risida” “Kasb- hunar ta`limi” jurnali 2012yil №3
6. “Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo`yilgan Davlat talablari” O`zRXTB.
MMXQTMORO`MM 2012
7. “Bolajon” tayanch dasturi. Toshkent. O`zRXTB. MMXQTMORO`MM. 2010 yil
8.A.S.Morozova, N.A. Avеdov, S.M. Maxkamova. «O’zbеkiston» xalq sa'nati. T.
«Mеhnat» nashriyoti. 1991 yil.
9.N.B.Xalеzova., N.A. Kurochkina., G.V. Pantyuxina. Bolalar bog’chasida loy va
plastilindan o’yinchoqlar yasash. Darslik. T. «O’qituvchi». 1991 yil.
«Просвещение».
10.T.Н.Доронова, С.Г. Якобсок. Обучение 2-4 летних детей рисованию, лепке,
аппликатсии в игре. Пособие. M., «Просвещение». 1992 год.
11B.N.Oripov. “Tasviriy san’at va uni o’qitish metodikasi”. 2005.
12.S.Abdurasulov. N.Tolipov. “Tasviriy san’at”. Toshkent.: 2006.
13.T.A.Chabrova. “Tasviriy san’at rasmli
MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASALARIDA
MASHG`ULOTLARNI LOYIHALASH
FAN DASTURI
Tuzuvchi:
Karimova Dilbar Tashpulatovna
–
Toshkent pedagogika kolleji
o`qituvchisi, xizmat ko`rsatgan
yoshlar murabbiysi
Taqrizchilar: Sodiqova Shoyista Akbarovna - Nizomiy nomli TDPU “Maktabgacha
ta`lim metodikasi” kafedrasining v.b
dotsenti p.f.n
Abitova Ziyoda Nasritdinovna
- Toshkent shahar Chilonzor tumani
294-MTM mudirasi.
Fan dasturi O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarini Axborot-metodik ta’minlash
xizmati huzuridagi “O‘quv-metodik birlashmalari”ning 2017 yil ” 31”yiundagi 3-sonli yig‘ilish
bayonnomasi hamda Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha
Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2017 yil “18” avgustdagi 4-sonli majlis bayoni bilan
ma’qullangan.
I Kirish
Maktabgacha ta`lim muassasalari uchun malakalali mutaxassislarni tayyorlashda
“Maktabgacha ta`lim muassasalarida mashg`ulotlarni loyihalash” o`quv amaliyoti muhim
axamiyatga ega bo`lib, u kichik mutaxasislarda kasbiy kompetensiyalarni shakllantirish uchun
asos bo`lib hisoblanadi.
“Maktabgacha ta`lim muassasalarida mashg’ulotlarni loyihalash” o’quv amaliyoti
dasturida maktabgacha yoshdagi bolalar uchun ilk rivojlanishning ahamiyati, “Maktabgacha
ta`limga qo`yiladigan Davlat talablari”ning mazmun mohiyati hamda bolaning har tomonlama
rivojlanishida “Maktabgacha ta`lim muassasalari tayanch dasturi”, “Odobnoma” bo`yicha ishlar
va “Zumradoylar davrasi” to`garagining tutgan o`rni, turli yosh guruhlarda bolalarning sog`ligi
va hayotini muhofaza qilish, bola faoliyatini nazorat qilish va baholash shu bilan birga har bir
bola shaxsini maksimal rivojlantirishda bola shaxsiga yonaltirilgan ta’limga tayanish va uni
keyingi rivojlanish bosqichga tayorgarligini ta’minlashni ko`zlaydi.
II.O`quv amaliyotining maqsad va vazifalari.
Fanning maqsadi:“Maktabgacha ta`lim muassasalarida mashg’ulotlarni loyihalash”
o’quv amaliyotining maqsadi, MTM tarbiyalanuvchilariga “Maktabgacha ta`limga qo`yiladigan
Davlat talablari” va “Maktabgacha ta`lim muassasalari tayanch dasturi” asosida , shaxsga
yo`naltirilgan ta`lim jarayonini tashkil qilish bo`yicha o`quvchilarni mashg`ulotlarni loyihalash
asoslari bilan tanishtirishdir.
Fanning vazifasi:
-Mavzuli loyihalarni rejalashtirish;
-Mavzuli loyihalar uchun mashg`ulot ishlanmalarini tuzish;
-Mavzuli loyihalar uchun ko`rgazmalar tayyorlash;
-Mavzuli loyihalarni tashkil etish;
III. O`QUV AMALIYOTINI O`ZLASHTIRISH NATIJASIGA QO`YILADIGAN
TALABLAR
Fanni o`zlashtirish natijasida o`quvchi:
-Maktabgacha ta’lim muassasalarida mahg`ulotlarni loyihalashning o’ziga xos
xususiyatlarini;
-Ta`lim tartiblarini o`zgartirishda ta`lim tamoyilini tarbiyachiga yo`naltirilgan ta`limdan
bolaga yo`naltirilgan ta`limga o`zgartirishni;
-Ta`lim
jarayonida
zamonaviy
yondoshuvlardan,
faol
usullardan,
axborot
texnologiyalardan keng foydalanish usullarini;
-Maktabgacha ta`limga qo`yiladigan davlat talablarining mazmun mohiyatini;
-Maktabgacha ta`limga qo`yiladigan davlat talablarini joriy etishda o`quv-nazorat
varaqalaridan foydalanishni va bola hayotini baholashni;
-Bola shaxsiga yo`naltirilgan ta`limda rivojlantiruvchi muhitni to`g`ri tashkil etishni;
-“Bolajon” tayanch dasturining mazmun mohiyatini;
-Maktabgacha ta`lim muassasalarida “Hayot xavfsizligi asoslari” dasturi asosida ta`lim-
tarbiyaviy jarayonni tashkil etishni;
-Bolaga yo’naltirilgan o’rganish strategiyalarini;
-Maktabgacha yoshdagi bolalarni rivojlantirishda ta`lim muassasalari hamda ota-onalar
hamkorligini yol`ga qo`yishni bilishi.
Ko’nikmalar:
- Bolalar bilan mashg`ulotlarni loyihalashda adabiyotlardan foydalanishni;
-Mujassamlashgan, noan’anaviy va integratsiyalashgan mashg’ulot ishlanmalarini
tuzishni;
-Mashg`ulotlarni loyihalashda turli metodlardan foydalanish; mavzuga mos ko’rgazmali
qurollar tayyorlashni;
-Ilk, kichik va o`rta guruh , katta va maktabga tayyorlov guruhi yoshidagi bolalarning
“Jismoniy rivojlantirish” sohasi bo’yicha mashg’ulotlarni loyihalashni;
-Ilk, kichik va o`rta guruh , katta va maktabga tayyorlov guruhi yoshidagi bolalarning
“Ijtimoiy-hissiy rivojlanish” sohasi bo’yicha mashg’ulotlarni loyihalashni;
-Ilk, kichik va o`rta guruh , katta va maktabga tayyorlov guruhi yoshidagi bolalarning
“Nutq, o`qish va savodga tayyorlash” sohasi bo`yicha mashg`ulotlarni loyihalashni;
-Ilk, kichik va o`rta guruh , katta va maktabga tayyorlov guruhi yoshidagi bolalarning
“Bilish jarayoni, atrof-olam to`g`risidagi bilimga ega bo`lish va uni anglash” sohasi
bo`yicha mashg`ulotlarni loyihalahni;
-MTM-da “Odobnoma” bo`yicha ishlarni va “Zumradoylar davrasi” to`garagini tashkil -
etishni;
-Turli yosh guruhlarda bolalarning sog`ligi va hayotini muhofaza qilish bo`yicha
mashg`ulotlarni loyihalashni;
-Bolalarning jismoniy, aqliy va maxsus tayyorgarligi uchun har tomonlama qulay hamda
sog`lom muhitni yaratishni;
-Mashg’ulot davomida bolalarni qiziqtirish va faollashtirish, ijobiy munosabatlarga
diqqatni
qaratish;
mashg’ulotni
yakunlashda
bolalar
ishini
tahlil
qilish
va
rag’batlantirishni;
-Bolajonlarga mashg’ulotda va mashg’ulotdan tashqarida yakkama-yakka yondosha
olishni;
-Turli muammolar yechimini hal qilish, o’z ustida ishlash, izlanish, ijod qilish va mustaqil
mutolaa qilish ko`nikmasiga ega bo`lishi kerak.
IV NAMUNAVIY MAVZULAR REJASI
O`quv soatlari miqdori va taqsimoti
№
Fanning bo’limlari va mavzular nomi
H
am
m
as
i
Auditoriyadagi o`quv
yuklamasi, soatlarda
M
u
st
aq
il
i
sh
Jam
i
N
az
ar
iy
m
as
h
g`
u
lot
A
m
al
iy
M
as
h
g`
u
lot
L
ab
ar
at
or
iya
S
em
in
ar
K
u
rs
i
sh
i
1.
Mashg’ulotlar jadvalida loyiha ishi.
8
6
6
2
2.
Bolaning
rivojlanishiga
umumiy
yondashuv.
9
6
6
3
3.
Jismoniy
rivojlantirish
bo’yicha
mashg’ulotlarni loyihalash
17
12
12
5
6
Ilk, kichik va o`rta guruh yoshidagi
bolalarning
ijtimoiy-kommunikativ
rivojlanish
sohasi
bo`yicha
mashg`ulotlarni loyihalash
9
6
6
3
7
Katta va maktabga tayyorlov guruhi
yoshidagi
bolalarning
ijtimoiy-
kommunikativ rivojlanish sohasi bo`yicha
mashg`ulotlarni loyihalash
9
6
6
3
8
MTM-da “Odobnoma” bo`yicha ishlarni
tashkil etish
33
24
24
9
9
MTM-da
“Zumradoylar
davrasi”
to`garagi ish mazmuni
17
12
12
5
10
Nutqni
rivojlantirish
bo’yicha
mashg’ulotlarni loyihalash
9
6
6
3
9.
Turli yosh guruhlardagi bolalarning
nutqini rivojlantirishda IMEN usullari
9
6
6
3
11
Ilk matematik ko’nikma va bilimlarni
rivollantirish bo’yicha mashg’ulotlarni
loyihalash.
9
6
6
3
10
Tabiat
bilan
tanishtirish
bo`yicha
mashg`ulotlarni loyihalash
17
12
12
5
12
Atrof olam to’g’risidagi bilimga ega
bo’lish va uni anglash bo’limi bo’yicha
mashg’ulotlarni loyihalash
17
12
12
5
13
Bolaga yo’naltirilgan muhit
25
18
18
7
14
“Dam olib, ruhan yangilanish” markazini
tashkil etish.
8
6
6
2
15
“Salomatlik” markazini tashkil etish.
8
6
6
2
16
Maktabgacha
ta`lim
muassasalarida
“Hayot xavfsizligi asoslari” bo`yicha
ta`lim-tarbiyaviy jarayonni tashkil etish.
9
6
6
3
17
Turli yosh guruhlarda bolalarning sog`ligi
va hayotini muhofaza qilish bo`yicha
mashg`ulotlarni loyihalash.
9
6
6
3
18
Bolaga
yo’naltirilgan
o’rganish
strategiyalari
18
12
12
6
19
Bola faoliyatini baholash
8
6
Do'stlaringiz bilan baham: |