ish
Qog’ozni buklash ya’ni “origami” usuli haqida ma’lumot . “Kerakli ish qurollari bilan ta’minlash.
suvda, shamolda, qumda, hayvonot bog’idagi hayvonlarni va uy ro’zg’or buyumlarini, qog’ozni buklash
orqali tayyorlash. 9, 12, 16 kvadrat asosida buklash orqali o’yinchoqlar yasash
Origami usulida turli ko’rinishdagi o’yinchoqlarni tayyorlash. Ularning tayyorlash usullari. ijodiy ishlar
bajartish.
10-mavzu. Archa bezaklari. Archa o’yinchoqlari
Qog’ozdan archa bezaklarini yasalish yo’li, ularni yasashda foydalaniladigan ish qurollari. Archa
o’yinchoqlarini tuxum po’choqlari va turli maxsulotlardan yasash. ijodiy ishlar bajarish.
11-mavzu. Qog’oz va kartondan o’yinchoq yasash
Kvadrat ya’ni to’g’ri to’rtburchak, slindir asosidagi qog’oz va kartondan oddiy va murakkab
o’yinchoqlar yasash. Ijodiy ishlar bajarish.
12-mavzu. Qog’ozdan estalik sovg’alari yasash va bezatish.
Qog’ozdan estalik sovg’alari yasash va bezatish ҳaqida ma’lumot. oddiy zar, gul qog’oz larni buklov
yordamida estalik sovg’alarini yasalish usullari. ijodiy ishlar tayyorlash.
13-mavzu. Tadbirlar uchun tabriknomalar va taklifnomalar yasash.
MTMda bo’lib o’tadigan tadbirlar uchun tabriknomalar va taklifnomalar yasashga o’rgatish bo’yicha
ma’limot . Ularni yasash yo’llari. Birgalikda ijodiy ishlar bajarish.
14-mavzu. Qog’oz va karton buyuumlarni ta’mirlash
Qog’oz va karton buyuumlarni ta’mirlash ҳaqida ma’lumot. Yaroqsiz xolga kelgan kitoblarni va
ko’rgazmalarni ta’mirlash yo’llari.
15-mavzu.
Pape-mashe. Mashg’ulotlar uchun jiҳozlar tayyorlash buyuumlardan shakl
ko’chirish. Pape-mashe usulida o’yinchoqlar yasash.
Pape-mashe usuli ҳaqida ma’lumot. Mashg’ulotlar uchun jiҳozlar tayyorlash buyuumlardan shakl
ko’chirish.( uy ro’zg’or buyumlari va sabzavot mevalar).
Pape-mashe usulida o’yinchoqlar yasash ҳaqida ma’lumot. O’’yinchoqlar va qo’g’irchorlar yasash
usullari. Ijodiy ish bajarish.
2 bo’lim. MTMda va oilada o’yin-kulgilar uchun jiҳozlar yasash.
16-mavzu. Ijodiy va ҳarakatli o’yinlar uchun jiҳozlar.
O’quvchilarga MTMda o’rgatiladigan o’yinlar uchun “Pochta-pochta, xaydovchi”, do’kon, sartarosh
va turli o’yinlar haqida ma’lumot berish. Bunday o’yinlar uchun jihozlar, niqoblar yasash yo’lini
tushuntirish. Mustaqil amaliy ish bajarish. Jismoniy tarbiya mashg’ulotlari haqida ma’lumot berish.
Ularni o’tkazishda kerakli jihozlar, ko’rgazmalar haqida tushuntirish. Jihozlarga qo’yilgan talab va
ularni amaliy bajarishga harakat qilish, niqoblar tayyorlashni o’rganish.
17-mavzu. Ҳarakatli o’yinchoqlar va ularning yasalish yo’llari.
O’quvchilarga mashg’ulotlar davomida uni qiziqarli o’tkazish va bolalar diqqatini tortib olish uchun,
ertak qahramonlari asosida tayyorlangan xarakatli o’yinchoqlarni tayyorlash, haqida tushuntirish.
Birgalikda amaliy bajartirishga o’rgatish
18-mavzu. Ҳarakatli ertakli kitobchalar tayyorlash.
O’quvchilarga MTMda ertak asosidagi kitoblarga bolajonlarni qiziqishlari ortib borishi haqida
ma’lumot berish, bunday kitoblarni ular juda sevishlari va bu kitoblarni tarbiyachilar qo’l mehnati
orqali ham tayyorlash mumkinligi haqida tushuntirish. Ularni birgalikda amaliy bajartirish.
19-mavzu. Qo’g’irchoq teatri turlari. Vamaza (paҳmoq) teatri
O’quvchilarga bolalarning eng sevimli teatri qo’g’irchoq teatri haqida ma’lumot berish. Ularning
turlari bilan tanishtirish. Paxmoq teatri va uning yasalish yo’lini tushuntirish. Birgalikda amaliy
bajartirish. “Bolajon” tayanch dasturida “bolalar adabiyoti” bo’limida o’rgatiladigan ertaklar asosida
ertak qahramonlarini yasashga o’rgatish
20-mavzu.
Stol usti teatri. MTMda ishlatilishi
O’quvchilarga stol usti teatri va MTMda va oilada qo’llanilishi haqida ma’lumot berish. Uni qo’l
mehnati orqali tayyorlanish yo’llarini tushuntirish. Birgalikda amaliy bajartirish.
21-mavzu.
Soya teatri. Soya teatri uchun personajlari tayyorlash.
O’quvchilarga soya teatri va MTMda teatrdan foydalanish yo’llari haqida ma’lumot berish. Bu teatrdan
foydalanish yo’llari haqida ma’limot berish. Bu teatr personajlari va ekran tayyorlash yo’llari haqida
tushuntirish. Kerakli materiallardan foydalanib birgalikda yasashga orgatish.
22-mavzu.
Barmoq teatri. Xalq ertaklari asosida personajlar tayyorlash.
O’quvchilarga barmoq teatri va MTMda qo’llanilishi haqida ma’lumot berish. Barmoq teatri
qahramonlarini yasalish yo’llarini tushuntirish. Kerakli materiallar asosida barmoq teatri
qahramonlarini birgalikda yasashga o’rgatish.
23-mavzu. Qo’g’irchoq-qo’lqop teatri. Qo’g’irchoq-qo’lqop teatri uchun personajlar tayyorlash
O’quvchilarga MTMda qo’g’irchoq teatri va uning qahramonlarini Papiy-mashe asosida tayyorlash
mumkinligini tushuntirish. Qo’l qo’g’irchoqlarini kerakli materiallar asosida birgalikda tayyorlashga,
yasashga o’rgatish.
3 bo’lim. MTMda va oilada tabiiy va tashlandiq materiallarni qayta ishlash.
24-mavzu. Applikastiyada qo’llaniladigan tabiiy materiallar bilan tanishish
O’quvchilarga tabiat materiallari va ulardan MTMda foydalanish haqida ma’lumot berish. Tabiat
materiallaridan turli ko’rinishdagi suvener, ko’rgazmalar tayyorlash mumkinligi haqida ma’lumot
berish. Ularni birgalikda amaliy bajarish.
25-mavzu. O’simlik barglardan va urug’lardan applikastiya.
O’quvchilarga MTMda sayr va ekskursiya jarayonlarida gerbari va urug’larni to’plash, tayyorlash
yo’llari haqida ma’lumot berish. Ulardan juda chiroyli ijodiyi ishlar bajarish yo’llarini tushuntirish.
Birgalikda amaliy ish bajarish.
26-mavzu.Somondan applikastiya
O’quvchilarga bir yillik bo’g’imli o’smlik bug’doy, somoni haqida ma’lumot berish. Uni applikasiya
ishida qo’llash mumkinligini tushuntirish. Uni tayyorlash yo’lini birgalikda bajartirish.
27-mavzu.Tabiiy materiallaridan o’yinchoq yasash
O’quvchilarga tabiat materiallari danaklar, yong’oq, daraxt po’stlog’i va shoxrchalardan ijodiy ishlar
bajarish mumkinligini tushuntirish. Ulardan birgalikda amaliy ishlar bajarishga o’rgatish.
28-mavzu. Tashlandiq (ikkilamchi xomashyo) materiallaridan o’yinchoq yasash
O’quvchilarga MTMda ko’rgazmalar uchun qo’l mehnati orqali tuxum po’chog’I gugurt qutichalari,
paralon, elim idishlardan o’yinchoqlar yasash haqida ma’lumot berish. Ularni yasash yo’llarini
tushuntirish. Birgalikda ijodiy ishlar bajarish.
4-bo’lim. MTMda va oilada gazlamadan applikastiya ip va boshqa materiallardan qayta ishlash.
29-mavzu. Gazlama ustida tikish va yopishtirish usuli orqali applikastiya.
O’quvchilarga gazlama orqali applikasiya ishlarini bajarish yo’llari borligi haqida ma’lumot berish.
Ularni gazlama va uni kraxmal orqali qotirish yo’li bilan, rasm chizish va tabiiy materiallar orqali
applikasiya bajarish yo’llarini tushuntirish va ijodiy ishlar bajarish.
30-mavzu. Gazlamani bezash. Kashta tikish orqali ajoyib xaltacha tayyorlash.
O’quvchilarga MTMda milliy burchak jixozlari bo’lishi haqida ma’lumot berish. Chok turlari orqali
kashta tikish yo’llarini tushuntirish va o’yinlar uchun “Ajoyib xaltacha” tikishni o’rgatish va kashta
asosida applikasiyalar tayyorlashga o’rgatish.
. 31-mavzu. Yumshoq o’yinchoq tikish.
O’quvchilarga yumshoq o’yinchoqlar tikish haqida ma’lumot berish. Ularni andozalar yordamida
bichish, tikish yo’llarini tushuntirish. Yumshoq o’yinchoqlar uchun andozalar tayyorlashni o’rgatish.
32-mavzu.Qo’g’irchoq uchun ustki kiyimlar va uxlash uchun jixozlar tayyorlash
Uxlash uchun jihozlar, ustki kiyimlar tukish. O’quvchilarga bolalar bog’chasidagi bolajonlarning
sevimli qo’g’irchoqlari uchun buyumlar tikish haqid ma’lumot berish. Ko’rpa, to’shak va unga jildlar,
kiyimlar tikish xaqida ma’lumot berish. Birgalikda amaliy ish bajara olish.
33-mavzu. Ilmoq va spitsa yordamida to’qish, applikastiya ishlarini bajarish.
O’quvchilarga spisa ya’ni ilmoq yordamida to’qish haqida ma’lumot berish. To’qish yo’li orqali
applikasiya ishlari bajarish mumkinligini tushuntirish. Ular bilan birgalikda applikasiya va
qo’g’irchoqlar uchun kiyimlar to’qishni bajarish.
34-mavzu.Gazlama va qog’ozdan gul yasash
O’quvchilarga MTMda estalik va bayramlarga bag’ishlab turli gullar yasash mumkinligi haqida
ma’lumot berish. Ularni gazlama va turli qog’ozdan gullar yasashga o’rgatish. Birgalikda ijodiy ishlar
bajartirish.
35-mavzu.
MTMda milliy burchak jiҳozlarini tayyorlash.
O’quvchilarga milliy burchak jihozlari haqida ma’lumot berish. Ularni bajarish tayyorlash yo’llarini
tushuntirish . birgalikda milliy birchak jixozlarini tayyorlash.
36-mavzu.MTMda meҳnat burchagi jiҳozlarini tayyorlash.
O’quvchilarga guruhdagi mehnat burchagi xaqida ma’lumot berish. Mehnat burchagi jihozlarini
qo’lda ham yasash mumkinligini tushuntirish. Tadbirlarda engil, texnnik xavfsizlik qoidalariga rioya
qilingan holda yasalgan ketmon, tesha, idishlarning yasash yo’llarini o’rgatish.
VI. O’quv faning moddiy-texnik ta’minoti
O’quv xona, yozuv taxtasi, o’qituvchi va o’quvchilar soniga etarli stol, stullar, kompyuter
jiҳozlari, plakatlar, bukletlar, rasmlar to’plami.
VII. O’quv faning o’zlashtirish darajasini nazorat qilish va baҳolash
”Akademik litstey va kasb-ҳunar kollejlari o’quvchilarining bilim saviyasi, ko’nikma va
malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi to’g’risida Nizom ”ga muvofiq amalga oshiriladi.
Asos: O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maҳkamasi ҳuzuridagi Davlat test markazi Oliy
va o’rta maxsus ta’lim vazirligi va O’rta maxsus, kasb-ҳunar ta’limi markazining 2008 yil 30
apreldagi 01-148 q/q-son, 118-son, 16q/q-son qarori.
Joriy nazorat – Og’zaki so’rov, yozma ishlar, testlar, mashg’ulot jarayonidagi mustaqil
faoliat, uy vazifalari yani o’qituvchi o’z amaliyotida qo’llaydigan barcha so’rov turlarini o’z
ichiga oladi;
Oraliq nazorat- semestr tamom bo’lganda va o’quv dasturining tegishli bo’limi
tugallangandan keyin amalga oshiriladi. Uning asosida o’quvchi reytingi aniqlanadi. Bilimlar,
malaka va ko’nikmalarni baҳolash uchun O.N imtiҳonlar, testlar, sinovlar o’tkaziladi;
Yakuniy nazorat – o’qish tugallangandan keyin davlat attestastiyasi, imtiҳonlar, testlar, malaka
ishlari, diplom loyiҳalarini ҳimoya qilish shaklida amalga oshiriladi. Test, yozma savollar xajmi fanga
ajratilgan soatdan kelib chiqib belgilanadi.
VIII. Tavsiya etilgan adabiyotlar va saytlar ro’yxati
Asosiy adabiyotlar ro’yxati
1. M.A. Gusakova. “Apllekatsiya” M.Prosvesheniy. Qo’llanma-1987
2. L.V.Kutsakova.“Konstruirovanie i ruchnoy trud v detskom sadu”.
3. M. Prosvesheniy O’quv qo’llanma-1990.
4. Yu.G.Karamenko. “Kukolnoy teatr-doshkol`nikam” M.Prosvesheniy O’quv qo’llanma-1982.
5. M.V. Maksimova. “To’qishni o’rganamiz” T.:-«Mehnat» -1988
6. S. Karimova. “Mohir qo’llar”. T.:-«O’qituvchi» -1988
7. V.G.Mashinostov. ”Dedakticheskiy material po trudovomu obucheniyu v 1,2,3, klass” M.
Prosvesheniy Qo’llanma -1990
8. M.M. Shmulevich. «Qog’oz va kortondan figuralar yasash» T.:-«O’qituvchi»-1994
9. K. Sultonova. «Badiiy mehnat – 1 - sinf» T.:-«O’qituvchi» -1992
10. O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi. «Bolangiz maktabga tayyormi?». Toshkent.
11. . Bolalar bog’chalari uchun dasturlar.Toshkent.
12. "O'quv ustaxonasida amaliy mashg'ulot" Rahima Movlonova. Marhamat Satbayeva. Toshkent-"Ilm
Ziyo"-2010
13. Aziza Murodova. Gulnoza Murodova "O'yinchoqlar yasash san'ati" Alisher Navoiy nomidagi
O'zbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti Toshkent-2008
14. M. SH.Nurmatova, SH.T.Xasanova, D.E.Azimova "Ustaxonda amaliy mashg'ulot" Cho'lpon
nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2010.
Quyidagi qo’shimcha adabiyotlardan foydalanildi.
1. X Xasanov. Bolalar bog’chasida tasviriy faoliyat. Termiz-. 1993
2. Bolalar bog’chalari uchun tavsiya dasturlari. T. -1992
3. S.Karimova. B.Oripov. «Tasviriy sa’nat». T.-1986
Internet saydlariro’yxati:
16.
www. “ZiyoNET”
17.
www. “edu.uz”,
18.
www.tdpu.Uz.
19.
www. pedagog. Uz.
20.
www. tdpu-INTRANET. Ped.
21.
www. referatlar.uz.
22.
www. jlmt.uz.
MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASASIDA RASM BUYUM YASASH
O’ Q U V AMALIYOT D A S T U R
Tuzuvchi: Isaqulova Mashhura Tulaganovna - Toshkent pedagogika kolleji o`qituvchisi
Taqrizchilar: Rasulova Dilbar Shavkatovna - 1-Toshkent pedagogika kolleji o’qituvchisi
Zohidova Nodira Muzaffarovna - Shayxontaxur tumanidagi 241-sonli MTM
mudirasi
Fan dasturi O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarini Axborot-metodik ta’minlash
xizmati huzuridagi “O‘quv-metodik birlashmalari”ning 2017 yil ” 31”yiundagi 3-sonli yig‘ilish
bayonnomasi hamda Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha
Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2017 yil “18” avgustdagi 4-sonli majlis bayoni bilan
ma’qullangan.
Kirish
O’quv amaliyot maqsadi: Maktabgacha ta’lim muassasalarida tarbiyalanuvchilarga
ma’naviy, madaniy yetuk shaxs etib tarbiyalashda go’zallik qonuniyatlari asosida xizmat
qilishdan iborat. Tasviriy san’at, ya’ni rasm chizish darslarida ishlatiladigan qurollar texnikasini
va ishlash prinsiplarini o’rgatish.
O’quv fanning o’zlashtirish natijasiga qo’yiladigan talablar
.
-“MTM-da” va “Bolajon” tayanch dasturining “Ijod” kichik sohasi mazmuni. Rasm buyum
yasash haqida tushunchasini.
-“Maktabgacha ta’limga qo’yiladigan davlat talablari” va -“Bolajon” tayanch dasturining “Ijod”
kichik sohasi mazmun mohiyatini;
- Bolalar bilan mashg’ulotlarni loyihalashda adabiyotlardan foydalanishni;
-Tasviriy san’at turlari va janrlarini;
-Amaliy san’at, me’morchilik san’atining hayotda tutgan o’rnini bilishi;
- Mujassamlashgan, noan’anaviy va integrastiyalashgan mashg’ulot ishlanmalarini tuzish;
- Mashg’ulotlarni loyihalashda turli metodlardan foydalanish, mavzuga mos ko’rgazmali
qurollar tayyorlash;
-Ilk, kichik, o’rta, katta va maktabga tayyorlov guruxi yoshidagi bolalarning “Ijod” kichik soxasi
bo’yicha mashg’ulotlarni loyihalash;
-Hajmli narsalar rasmini ishlash;
-Natyurmort, qush va parrandalar, hayvonlar rasmini ishlash;
-Manzara janrida kompozistiya ishlash;
- Naqsh turlari islimiy, grix, murakkab naqshlar ishlash;
- Badiiy asarlar mazmuniga bezaqli illyustratstiya;
-Haykaltaroshlik kompozitsiyasi: Relef usuli ishlash;
- Badiiy qurish – yasash;
- Maktabgacha ta’limga qo’yiladigan davlat talablarini “Ijod” kichik sohasini joriy etishda o’quv
- nazorat varaqalaridan mustaqil foydalanish ko’nikmalariga ega bo’lish kerak;
O’quv amaliyotning mazmuni
Hozirgi davrda yosh avlodni, to’la - to’kis shaxsni shakllantirishda nafosat va san'at
tarbiyasi alohida ahamiyatiga ega. Buning uchun bolalarni yoshligidan, bog’cha yoshidan
boshlab tarbiyalab borish zarur. Ma'lumki, maktabgacha yoshdagi bolalarga singdiriladigan
nafosat tarbiyasining muhim vositasi tasviriy faoliyat mashg’ulotlaridir.
San'at
orqali
amalga oshiriladigan tarbiya yosh avlodning estetik didini o’stiradi, mеhnatga, ijodiyotga,
tasviriy faoliyatga ruhlantiradi va tashabbuskorlikka chorlaydi.
Shu boisdan bu mashg’ulotlarni san'at ilmiga ega bo’lgan tarbiyachi olib borishi lozim.
Mazkur dastur juda kеng hajmdagi ta'limiy va tarbiyaviy vazifalarni amalga oshirishni
o’z oldiga maqsad qilib qo’yadi.
Dastur vazifalari:
-
bo’lajak tarbiyachi pеdagoglarni tabiatga, jamiyatga, umuman, tеvarak-atrofiga
estеtik munosabatda bo’lishga o’rgatish, estеtik didni o’stirish;
-
xalq amaliy san'atiga, madaniyatiga yuksak ehtiromli etib tarbiyalash;
-
talabalarni badiiy ijdkorlik ruhida tarbiyalash, mumtoz va zamonaviy asarlarini
chuqur anglay olishga o’rgatish;
-
o’quvchilarni borliqdagi narsa va ro’y bеrayotgan hodisalarni ko’ra bilish va idrok
etish hamda ulardan olgan his - tuyg’u va tushunchalarni hayotga tadbiq etishga;
-
maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning badiiy ijodkorligini oshirishda har xil
mеtodlardan foydalanishga o’rgatish;
-
qalamtasvir, rangtasvir, haykaltaroshlik, amaliy san'atning nazariy asoslari bilan
qurollantirish;
-
tasviriy san'atning mеtodik asoslari bilan qurollantirish kabilar.
O’quv amaliyotining mavzuviy taqsimlanishi
№
O’quv amaliyotining mavzular nomi
Umumiy yuklama, soat
H
am
m
as
i
O’quv amaliyotining bo’yicha
soatlar taqsimoti
(Auditoriya yuklamalari)
M
u
st
aq
il
i
sh
Jam
i
N
az
ar
iy
(m
a’
ru
za)
A
m
al
iy
L
ab
ar
at
or
-
iya
is
h
i
S
em
in
ar
K
u
rs
i
sh
i
(l
oyi
h
as
i)
1
Kirish
Rasm
buyum
yasash
o’quv
amaliyotining maqsad va vazifalari. Tasviriy
san'at turlari va janrlari, amaliy san'at,
mе'morchilik san’atining hayotda tutgan
o’rni.
Pеrеspеktiv
qisqarishga
ega
8
6
2
4
2
bo’lmagan narsalar (xajimsiz buyumlar)
rasmini
ishlash.
O’simliklar
bargi,
ro’molcha, bayroqcha, gerb.
2
Hajmli narsalar rasmini ishlash: Prizma,shar,
piramida,
konus,
silindr
va
boshqa
geometrik buyumlar
8
6
6
2
3
Natyurmort . Uy-ro’zg’or buyumlari, meva,
sabzavot va poliz mahsulotlari asosida
natyurmort ishlash.
8
6
6
2
4
Qush
va
parrandalar
rasmini
ishlash:chumchuq, kaklik, burgut, kabutar,
tovuq, o’rdak, g’oz va boshqalar.
9
6
6
3
5
Hayvonlarni rasmini ishlash.: yo’lbars, tuya,
ot, qo’y, sigir, quyon, bo’ri va boshqalar..
9
6
6
3
6
Manzara janrida kompozitsiya. Fasllar,
bayramlar, maktab, oila, vatan, do`stlik
mavzularida illyustratsiyalar ishlash.
9
6
6
3
7
Naqsh turlari islimiy, grih, murakkab
naqshlar ishlash.
9
6
6
3
8
Badiiy asarlar mazmuniga bezakli
illyustratsiya . Ertak, hikoya, doston,
masallar asosida rasm ishlash.
9
6
6
3
9
Haykaltaroshlik
kompozitsiyasi:Relef
usulida qush, hayvon meva va
sabzavotlar haykallarini ishlash .
9
6
6
3
10
Badiiy qurish – yasash.Tashlandiq va
tabiiy materiallardan ekibano usulida
badiiy qurish- yasash ishlari.
7
6
6
1
J A M I :
85 60
2
58
25
1-hafta Kirish Rasm buyum yasash fanining maqsad va vazifalari, Tasviriy san'at
turlari va janrlari, amaliy san'at, mе'morchilik san’atining hayotda tutgan o’rni
Do'stlaringiz bilan baham: |