O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o. Murtazayev, F. Axrorov qishloq xo’jaligi

3-jadval

Fermer xo’jaliklarini yuritish uchun taqdim etiladigan yer uchastkalarining maqbullashtirilgan hajmi (2015 yil 1 dekabr, maqbullashtirish natijasi bo’yicha)

Respub-lika bo’yicha	2015 yil 1 oktyabr, maqbullash-tirishgacha		2015 yil 1 dekabr, maqbullashtirish natijasi bo’yicha		Farqi
	Jami fermer xo’jalik-lari soni, ta	1 f/x-ga to’g’ri kelgan o’rtacha yer uchast-kasi, ga	Jami fermer xo’jalik-lari soni, ta	1 f/x-ga to’g’ri kelgan o’rtacha yer uchast-kasi, ga	Fermer xo’jaliklari soni, ta		1 f/x-ga to’g’ri kelgan o’rtacha yer uchastkasi, ga
					(+,-)	%	(+,-)	%
Jami
Jami	83514	43,9	101070	36,1	17556	21,0	-7,8	-17,8
Shu jumladan, paxtachilik va g’allachilikka
Jami	48264	65,1	60695	52,7	12431	25,8	-12,4	-19,0
Sabzavotchilik va polizchilikka
Jami	2982	12,5	3655	8,1	673	22,6	-4,4	-35,1
Bog’dorchilik va uzumchilikka
Jami	19575	9,5	24730	6,8	5155	26,3	-2,7	-28,2
Chorvachilikka
Jami	6770	34,6	6572	31,2	-198	-2,9	-3,4	-9,9
Qishloq xo’jaligining boshqa yo’nalishlariga
Jami	5923	11,5	5418	8,3	-505	-8,5	-3,2	-28,1

Maqbullashtirish jarayoni yuqorida ta’kidlanganidek, bir tomondan, yer-suv resurslaridan yanada oqilona foydalanish va fermer xo’jaligining moliyaviy barqarorligini ta’minlash maqsadida uning yer maydoni hajmini o’zgartirish bo’lsa boshqa tomondan, qishloq xo’jaligining tarmoq strukturasidan kelib chiqib, hozirgi kunda mavjud faoliyat ko’rsatayotgan fermer xo’jaliklarini ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklariga aylantirish imkoniyati yaratiladi.

Demak, butun iqtisodiyot tarmoqlarida, jumladan qishloq xo’jaligida fermerlik harakatining yangi va samarali shakli bo’lgan ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarini barpo etish ayni obyektiv zaruriyat hisoblanadi.

Tom ma’noda “Ko’p tarmoqli fermer xo’jaligi” – fermer xo’jaligi tashkil etilishi paytida yer uchastkalarini uzoq muddatli ijaraga olish shartnomasida belgilangan asosiy ixtisoslashuv yo’nalishidan boshqa sohalarda ishlab chiqarishni tashkil etib, mahsulot ishlab chiqarish yoki xizmat ko’rsatishni yo’lga qo’ygan fermer xo’jaliklari hisoblanadi.

Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklari quyidagi xususiyatlarga ega bo’lishi mumkin:

1.Ishlab chiqarishning qo’shimcha tarmog’i asosiy tarmoq bilan bog’liq holda yoki bog’liq bo’lmagansohalarda tashkil etiladi.

2.Qo’shimcha tarmoqni fermer xo’jaligi o’zi alohida yoki boshqa fermerlar bilan tashkil etishi mumkin (kooperasiya).

3.Qo’shimcha tarmoq alohida yuridik shaxs sifatida tashkil etilishi mumkin.

4.Ko’p tarmoqli ishlab chiqarishni tashkil qilishdagi muhim shartlardan biri bu – har qanday fermer xo’jaligi o’z daromadini (sof foyda) oshirish maqsadlarida o’z xoxishiga ko’ra, ixtiyoriy ravishda qo’shimcha tarmoqlarni tashkil etgan holda ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklariga aylanishi mumkinligidir. Bu boradagi fermerlik faoliyati to’liq ixtiyoriy va fermer xo’jaligining xususiy manfaatlariga bo’ysunishi lozim.