O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Navoiy viloyat kasb-hunar ta’lim xududiy boshqarmasi Navoiy tibbiyot kolleji

Klinik belgilari:

Kasallikni 3 xil shakllari farqlanadi: shishli shakli (2x), sariqlik (88x), anemik shakli (10x), shishli shakli eng og‘ir xisoblanadi. shishli shaklida xomila qorinda nobud bo‘ladi yoki chala tug‘iladi. Kasallikning sariqlik shakli eng ko‘p uchraydi uning asosiy simptomlari erta paydo bo‘lgan sariqlik, kamqonlik gemorragik simptom va MNS shikastlanishi.

CHaqaloqlar gemolitik kasaligini asosiy shikastlantruvchi faktori bu bilvosita bilirubindir ona antitelalari bola eritratsitlarini parchalaydi va bilvosita billirubin xosil bo‘ladi. Bu bilvosita billirubin toksik xisoblanib u jigarda bevosita toksik bo‘lmagan billirubinga aylanadi. Agar eritratsitlarni buzilish tezligi jigarni zararsizlantirish qobilyatidan oshib ketsa toksik billirubin qonda to‘planadi va sariqlik rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Bilvosita billirubin nerotoksik zaxar xisoblanib, u kretik darajada ko‘payib gematoensefalitik to‘siqdan o‘tadi va bosh miya po‘slig‘ini shikastlaydi (kuchli sariqlik). Animik shakli kechishi bo‘yicha yaxshi sifatli kechadi. Klinik belgilari bola tug‘ilgan zoxoti yoki bir yoki uch xafta davomida nomoyon bo‘ladi.

Diagnostika:

1. 
   Oila anamnezini yig‘ish (ona va bola qon gruppasini nomuttanosibligi)
   
2. 
   xomilador ayol qornidagi rezusga qarshi antitelalar guruxi titrini dinamikada aniqlab ko‘rish.
   
3. 
   xomila oldi suvlarini tekshirish va ultratovush bilan skanerlash.
   
4. 
   qon taxlili ( gemoglobin va eritrositlar miqdori, qon guruxi, rezus factor, qondagi biluribin miqdori).
   

Sariqlik qondagi bilirubin konsentratsiyasiga qarab aniqlanadi. Sariqlik fifiologik kechganda 100 mg qon zardobidagi biluribin miqdoridagi o‘rtacha 6 mg ni tashkil qiladi. Agar, 15 mg ga etsa xam bu klinik jixatdan xavfsiz xisoblanadi. Agar normal bolalarda 20 mg miqdorda bo‘lsa, chala tug‘ilgan bolalarda 15 mg ni tashkil qiladi. Bunda kuchli sariqlik rivojlanish xavfi mavjud bo‘ladi.

Davolash:

Konservativ va jarroxlik davolari farqlanadi.

1. 
   Konservativ davolash asosiy metodlariga quydagilar kiradi: infusion davo, gemolizni tempini kamaytiruvchi preparatlar, metobolizmni kuchaytiruvchi va biluribinni chiqib ketishini tezlashtiruvchi preparatlar, ichaklarda qayta so‘rilishni kamaytiruvchi preparatlar. Preparatlar nomi ko‘rsatilmagan.
   
2. 
   Fototerapiya.
   
3. 
   xirurgik davo, qon quyish va gemosorbsiya kiradi.
   

xamshiralik parvarishi.

1. 
   Bola tug‘ilguncha bo‘lgan parvarish.
   
   • 
     Tug‘ruqdan keyingi parvarshga tayyorlanish – akusher bilan onaning tug‘ruqgacha va tug‘ruq vaqtidagi axvoli bilan ma’lumot almashish
     

2. Tug‘ruqdan keyingi parvarish.

• 
  Sariqlikni aniqlash uchun tabiiiy yorug‘ joyda teri yaxshilab kuzatiladi.
  
• 
  Umumiy axvolini kuzatish: sariqlikda ko‘krakni so‘rish qobiliyati susayadi, kuchsiz yig‘i va uyquchanlik kuzatiladi.
  
• 
  Fiziologik ajralmalarni kuzatish: agar mekoniya ajralishi kechiksa unda bilurubin qayta so‘riladi va qondagi bilirubin miqdori yana oshadi. Agar fiziologik ajralma tug‘ruqdan keyin 24 soat ichida kuzatilmasa, unda paxtali tayoqcha yordamida anal teshigi stimulyatsiya qilinadi.