O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Navoiy viloyat kasb-hunar ta’lim xududiy boshqarmasi Navoiy tibbiyot kolleji

Mavzu 1.CHakaloklik davri kasalliklarida xamshiralik parvarishi

Dars rejasi

• 
  chaqaloqlar asfiksiyasida, tug‘ruq jarohatlarida, chaqaloqlarning gemolitik kasalligida chaqaloqlarga va ularning oilalariga hamshiralik parvarishini;
  

• 
  teri va kindik kasalliklarida, chaqaloqlar sepsisida chaqaloqlarga va ularning oilalariga hamshiralik parvarishini;
  

.

Matn mazmuni.

CHaqaloqlar asfiksiyasi. Ta’rif:

chaqaloqlar asfiksiyasi bu organizmning shunday gipoksik ishemik xolatiki bunda bolada birinchi nafas olish kechikadi natijada gemodiamik buzilishlar rivojlanadi.

Sabablari:

1. 
   Bachadon yo‘ldosh qon aylanishining buzilishlari (onadagi gipotoniya xolati va.x.k)
   
2. 
   Yo‘ldosh patologiyasi (yo‘ldoshning muddatidan ilgari ko‘chishi, o‘tkir toksikoz va.x.k.)
   
3. 
   Kindik patologiyasi (kindik tizimchasining ezilishi, kindikning tushib qolishi)
   
4. 
   chala tug‘ilish va chaqaloqlar kam qonligi.
   
5. 
   Tug‘ma rivojlanish nuqsonlari (diafragma churrasi, mushakdagi buzilishlar)
   

xomilada va chaqaloqlarda birlamchi asfiksiya rivojlanish xavfi shart – sharoitlariga quydagilar kiradi.

1. 
   Antenatal davrda - xomiladorlardagi cho‘zilgan davomli gestozlar, xomilani tushish xavflari.
   
2. 
   Intranatal davrlar – (tug‘ruq paytida) – xomilani anomal kelishi.
   
3. 
   xomilador ayol ishlatgan dori moddalari (antidepresantlar, rezirpin, magni sulfat, adrenoblokator)
   

Klinik belgilari:

CHaqaloqlar xolati Verjiniya Apgar shkalasi bo‘yicha baxolanadi.

Apgar shkalasi.

Simptomlari	0 ball	1 ball	2 ball
YUrak urishi	Puls yo‘q	Minutiga 100 dan kam sekinlashgan	Minutiga 100 dan ko‘p
Nafas xarakatlari	Yo‘q	Siyrak noregulyar, aloxida titroqli nafas olish	YAxshi chinqirib yig‘laydi
Mushak tonusi	Bo‘shashgan	Oyoq qo‘llari bukilgan	Aktiv xarakatlar
Burun katetriga javob reaksiyasi yoki tovonning ta’sirlanish refleksi	Yo‘q	Aftini bujmaytiradi	Yo‘tal, aksirish
Teri rangi	Badanning umumiy oqarishi yoki sianoz	Tanasi pushti rangi, oyoq – qo‘llari ko‘kargan	Butun tanasi och pushti rangda

BSSV klassifikatsiyasi bo‘yicha asfiksiyani 2 xil ––darajasi farqlanadi.

– o‘rtacha - umumiy baxo 6-5 ballni tashkil qiladi.

– Og‘ir – 4 – 1 ball ni tashkil qiladi

Asfiksiyani o‘rta darajasida teri qoplamlarining uncha rivojlamagan sianozi, yurak qisqarishlari aniq, lekin sekinlashgan. Siyrak va yuzaki nafas, mushak tonuslari qoniqarli, burun katetr yuborilganda reaksiya saqlangan.

Asfiksiyani og‘ir darajasida chuqur tormozlanish xolat kuzatiladi. chaqaloqlar teri qoplamlari oqargan, shilliq qavatlari ko‘kargan, nafas yo‘q, yurak tonlari bo‘g‘iqlashgan, juda sekin (minutiga 60-80 marta) , aritmik. Mushaklar tonusi va reflekslar juda suts yoki umuman yo‘q.

Davosi:

Tug‘ruq zalida chaqaloqga ko‘rsatiladigan birlamchi va reanimatsion yordam etaplari.

1. 
   YUqori nafas yo‘llaridan shilliqlarni so‘rib olish, kislorod berish, tana xaroratini saqlab turish, mustaqil nafasni qo‘llab – quvvatlash uchun teri qoplamlarini stimulyatsiya qilish.
   
2. 
   YOrdamchi niqob orqali xavo berish, yordam bermasa nafas yo‘llari intubatsiyasini o‘tkazish. Sun’iy o‘pka ventilyatsiyaga ulash va nazorat qilish.
   
3. 
   Bilvosita yurak massaji
   
4. 
   Dori darmon bilan davolash: suyuqliklar yuborish, tomir toraytiruvchi preparatlar yuborish, suv elektrolit balansini koreksiya qilish.