O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil turdagi vaziyatlar kiradi: 
1) Transportlardagi avariyalar va halokatlar
— ekipaj a`zolari va 
yulovchilarning o’limiga, havo kemalarining tulik parchalanishiga yoki kattik 
shikastlanishiga hamda kidiruv va avariyakiliruv ishlarini talab kiladigan avia 
halokatlar;
YOnginga, portlashga, harakatlanuvchi tarkibining buzilishiga sabab bo’lgan 
va temir yul hodimlarining halokat hududidagi temir yul platformalarida, vokzal 
binolarida va shahar imoratlarila bo’lgan odamlar o’limiga, shuningdek, tashilangan 

---

101 
kuchli ta`sir kursatuvchi zaharli modtsa (KTZM)lar bilan halokat joyiga tutash 
hududning zaharlanishiga olib kelgan temir yul transportdagi halokat va falokatlar; 
Portlashlarga, 
yonginlarga, 
transport 
vositalarining 
parchalanishiga, 
tashilayotgan KTZMlarning zararli hossalari namoyon bulishiga va odamlar o’limi 
(jarohatlanishi, zaharlanishi)ga sabab buladigan avtomobil transportining halokati va 
avariyalari, shu jumladan, yultransport hodisalari; 
Odamlarning o’limiga, shikastlanishiga va zaharlanishiga, metropoliten 
poezdlari parchalanishiga olib keladigan metropoliten bekatlaridagi va tunellaridagi 
halokatlar, avariyalar, yonginlar; 
Gaz, neft mahsulotlarining otilib chikishiga, ochik neft va gaz favvoralarining 
yonib ketishiga sabab buladigan magistral kuvurlardagi avariyalar. 
2) Kimyoviy xavfli ob`ektlardagi avariyalar: 
Tevarak atrof tabiiy muhitga ta`sir kiluvchi zaharli moddalarning (avariya 
holatida) odamlar, hayvonlar va usimliklarning kuplab shikastlanishiga olib kelishi 
mumkin bo’lgan yoki olib kelgan taktsirda, yul kuyiladigan chegaraviy 
kontsentratsiyalardan ancha ortiq mikdorda sanitariya — himoya hududidan chetga 
chikishiga sabab buladigan kimyoviy xavfli ob`ektlardagi avariyalar, yongin va 
portlashlar.