O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

3) Yong’in portlash xavfi mavjud bo’lgan ob`ektlardagi avariyalar:
Texnologik jarayonda portlaydigan, oson yonib ketadigan hamda boshka yongin 
uchun xavfli moddalar va materiallar ishlatiladigan yoki saklanadigan ob`ektlardagi 
odamlarning mehaniq va termik shikastlanishlariga, zaharlanishlariga va o’limiga, 
asosiy ishlab chiqarish zahiralarining nobud bulishiga, favqulodda vaziyatlar 
hududlarida ishlab chiqarish maromining va odamlar hayot faoliyatining buzilishiga 
olib keladigan yonginlar va portlashlar. Odamlarning shikastlanishiga, zaharlanishiga 
va o’limiga olib keladigan hamda kidiruv kutkarish ishlarini o’tkazishni, nafas olish 
organlarini muhofaza kilishning maxsus anjomlarini va vositalarini kullashni talab 
kiluvchi kumir shahtalaridagi hamda kon ruda sanoatidagi gaz va chang portlashi 
bilan boglik avariyalar, yonginlar va jinslarning kuporilishi. 
4) Energetika va kommunal tizimlardagi avariyalar:
Sanoat va 
kishlokhujaligi mahsulotlari iste`molchilarining avariya tufayli energiya ta`minotisiz 
kolishiga hamda aholi hayot faoliyatining buzilishiga olib keladigan GES, GRES, 
IESlardagi, tuman issiklik markazlaridagi elektr tarmoklartsdagi bugkozon 
qurilmalaridagi, kopressor, gaz taksimlash shahobchalaridagi va boshka energiya 
ta`minoti ob`ektlaridagi avariyalar, yonginlar, aholi hayotfaoliyatining buzilishiga va 
salomatligiga xavf tugilishiga olib keladigan gaz kuvurlartsdagi, suv chiqarish 
inshootlaridagi, suv kuvurlaridagi, kanalizatsiya va boshka kommunal ob`ektlardagi 
avariyalar; 
Atmosfera, tuprok, osti va usti suvlarining odamlar salomatligiga xavf 
tugdiruvchi darajada kontsentratsiyadagi zararli moddalar bilan ifloslanishiga sabab 
buladigan gaz tozalash qurilmalaridagi, biologik va boshka tozalash inshootlaridagi 
avariyalar. 
5) Bino va inshootlarning birdan kulab tushishi bilan boglik avariyalar: 
Odamlar o’limi bilan boglik bo’lgan va zudlik bilan avariyakutkaruv 
o’tkazilishini hamda zarar kurganlarga shoshshshnch tibbiy yordam kursatilishini 

---

102 
talab kiladigan maktablar, kasalxonalar, kinoteatrlar va boshka ijtimoiy yunalishdagi 
ob`ektlar, shuningdek, uyjoy sektori binolari konstruktsiyalarining tusatdan buzilishi, 
yonginlar, gaz portlashi va boshka hodisalar.