O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kaferdrasi

Mintaqa (region)
- 
lotincha so’z bo’lib, ilmiy iste’molga ingliz tilidan kirib 
kelgan va 100 dan ortiq turli mazmunda talqin qilinishi bilan ajralib turadi.
Keyingi yillarda ilmiy adabiyotlar va tadqiqotlarda mintaqa tushunchasi 
ijtimoiy-iqtisodiy, tabiiy-tarixiy, siyosiy-harbiy va ekologik tizim sifatida 
quyidagi: 1) dunyo xo’jaligi va umumbashariy muammolar, giosiyosiy va hududiy 
takror ishlab chiqarish; 2) megaiqtisodiyotda - makroiqtisodiy va mikroiqtisodiy 
tahlil 
yondashuvlarida keng qo’llanilmoqda
. 
Dunyo xo’jaligi va umumbashariy muammolar yondas
huvi-dunyo 
xo’jaligining tarixiy
-
iqtisodiy rivojlanishi jarayonida o’zining umumiy ijtimoiy
-
iqtisodiy, ilmiy-madaniy salohiyatiga ega mamlakatlar 
rivojlanishiga jiddiy ta’sir 
etuvchi, xalqaro siyosat, harbiy-
siyosiy mojarolar, yoqilg’i
-energetika, oziq-ovqat, 
demografik, ekologik va boshqa umumbashariy muammolar yechimlarini ishlab 
chiqishga intiluvchi iqtisodiy-siyosiy birlashmalar va ittifoqlar mavjudligiga 
asoslanadi. Jumladan, XX asrning oxirida Yevropada jiddiy milliy tizimlarni 
umumlashtirgan (moliya-kredit, yagona pul va boshq.) transmilliy mintaqa 

---

Yevropa Ittifoqining yuzaga kelishi, MDH, Shimoliy Amerika erkin savdo 
assotsiatsiyasi va boshq. shakllanishi jarayoni davom et
ayotganligi e’tiborga 
molik. 
Geosiyosiy yondashuv
- hududiy jihatdan yaqin va chegaradosh 
mamlakatlar iqtisodiy integratsiya asosida umumiy bozor (bojxona, valyuta 
ittifoqlari va boshq.) tuzish uchun intiladilar. Masalan, Osiyo-Tinch okeani 
iqtisodiy hamkorligi, MDH doirasida Yevrosiyo iqtisodiy hamkorligi va boshq. 
Hududiy takror ishlab chiqarish yondashuvi
–
mustaqil davlatlarning 
hududiy umumiyligini ifodalaydi hamda mintaqaning hududiy ishlab chiqarishini 
ikki xil talqin qilinadi. Birinchi talqin sof iqtisodiy-
geografik yondashuv bo’lib
, 
buning asosi hududiy mehnat taqsimotidan (tarmoq mehnat taqsimoti bilan) iborat 
bo’lib, 
iqtisodiy rayonlar deb ham yuritiladi.
Ikkinchi talqin takror ishlab chiqarish nuqtai-nazaridan, hudud uchun bir-
birini to’ldiruvchi
ishlab chiqarish-taqsimlash-ayrboshlash-
iste’moldan iborat 
bosqichlarni o’z tarkibiga olgan yagona jarayon xos. Bu holatda bozor bog’lovchi 
vazifasini bajaradi va bir mintaqa doirasida (ishlab chiqarish va iste’mol) 
shuningdek, ishlab chiqarish bir mintaqada, iste’molchi esa ikkinchi mintaqada 
bo’lishi ham mumkin.
Megaiqtisodiyot 
–
makromintaqa uchun umumiy bo’lgan tabiiy sharoit va 
resurslar, mamalakatlarning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti, ishlab chiqarish 
kuchlarining rivojlanganlik darajasi, aholi hayotining sifat ko’rsatkichlari (turmush 
darajasi, aholi daromadlari, intellektual salohiyat), ijtimoiy taraqqiyot va gumanitar 
rivojlanganlik va umumbashariy muammolarni o’z tarkibiga olgan yaxlit hududga 
xos yondashuvlarni ifoda etadi.