O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti “Kimyo-texnologiya”

Fosfаt kislotа eritmаlаridа kаl’tsiy sul’fаt kristаllogidrаtlаrining bir-
birigа аylаnish tаsviri.
А – CаSO
4
; P – CаSO
4
*0,5H
2
O; Г – CаSO
4
*2H
2
O 

---

15 
Shunday qilib, tabiiy fosfatlarni sulfat kislotali parchalashning harorat va 
kontsentratsiya sharoitlarini tanlashda kalsiy sulfat modifikatsiyalarining hosil 
bo‘lishi va bir-biriga aylanishining o‘ziga xosligini e‘tiborga olgan holda amalga 
oshirish lozim. Bu ayniqsa ekstraktsion fosfat kislota texnologiyasida muhim 
ahamiyatga egadir. 
Monokalsiyfosfat 
suv 
bilan 
ta‘sirlashib, erkin fosfat kislota va 
dikalsiyfosfatga parchalanadi: 
Ca(H
2
PO
4
)
2
*H
2
O + Q = CaHPO
4
+ H
3
PO
4
+ Q 
parchalanish darajasi tuz va suvning nisbiy miqdoriga bog‘liqdir. Shuning 
uchun monokalsiyfosfatning eruvchanligi haqida faqatgina shartli fikr yuritish 
mumkin. Ayni haroratdagi eritmaga ma‘lum miqdordagi tuzni o‘tkazish uchun 
talab etiladigan suvning faqat shunday miqdorigina doimiy hisoblanadi. 
3 – rasm.