O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta′lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Kichik (1-3) yoshdagi bolalarni oqilona ovqatlantirish 
 
Bu  yoshdagi  bolalarni  ovqatlantirishda  ular  vujudining  fiziologik  va 
boshqa  o‘ziga  xos  xususiyatlaridan  kelib  chiqish  kerak.  Dastavval  ovqat  tez 
hazm  bo‘ladigan,  hajmi  uncha  ko‘p  bo‘lmagan  xilmaxil  mahsulotlardan 
tayyorlanadi.  Bolada  8-10  tishlar  chiqishi  bilanoq  unga  chaynovchi 
mushaklarning rivojlanishi  
30-jadval 
 Kichik yoshdagi bolalarning asosiy oziq moddalariga  
bir kecha-kunduzlik talabi 
Oziqovqat mahsulotlari 
Miqdori  
Eslatma  

---

231 
 
Oqsillar, g 
Shundan hayvon oqsili, g 
Yog‘lar, g 
Shundan o‘simlik yog‘i, g 
Uglevodlar, g 
Tiamin, ME (B
1
 vit.) 
Riboflavin, mg (B
2
 vit.) 
Piridoksin, mg (B
6
 vit.) 
Sianokobalamin, mg (B
12
 
vit.) 
Falotsin, mkg (B
s
 vit.) 
Nikotin kis. (PP vit) 
Askorbin kis., mg (C vit.) 
Retinol, mkg (A vit.) 
Tokoferol, mg (E vit.) 
Kalseferol, ME (D vit.) 
Kalsiy, mg 
Fosfor, mg 
Magniy, mg 
Temir, mg 
45 
34 
44 
510 
176 
0,8 
0,9 
0,9 
1 
100 
10 
45 
450 
7 
400 
800 
800 
150 
10 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ushbu oziq moddalarining 
umumiy energetik  
qiymati – 1540 kkal 
 
uchun  qattiqroq  non,  suxari,  olma,  sabzavotlar  bo‘lagi,  suyakli  go‘sht  berilib 
borishi  foydalidir.  3  yoshli  bolalarda  me'da  hajmi  bir  oz  kengayadi,  shuning 
uchun  ularga  beriladigan  ovqat  miqdori  ham  tegishli  ravishda  ko‘paytiriladi 
(300-400 ml). Ba'zan bolada ishtaha yaxshi bo‘lib, anchagina miqdorda ovqat 
yeyishga  moyillik  bo‘ladi,  bunday  paytlarda  qancha  hoxlasang,  shuncha 
yeyaver  deb  qo‘yish  noto‘g‘ri,  chunki  u  yoshlikdan  ehtiyojdan  ko‘p  ovqat 
iste'mol  qilishga  o‘rganib  qoladi.  Bu  holat,  birinchidan,  me'da  hajmini 
kengaytirib  yuborsa,  ikkinchidan,  ortiqcha  semirish  va  u  bilan  paydo 
bo‘ladigan  salbiy  asoratlarga  olib  keladi.  28-jadvalda  kichik  yoshdagi  bolalar 
uchun  mo‘ljallangan  bir  kecha-kunduzlik  taxminiy  asosiy  oziq  moddalari, 
vitaminlar va mineral moddalar haqida ma'lumotlar keltirilgan.  
Yasli yoshidagi bolalarning kunlik ovqatiga mol, qo‘y, buzoq, parranda 
go‘shtlari,  baliq,  kallapocha,  o‘simlik  yog‘lari,  yormalar,  dukkaklilar, 
sabzavotlar  (karam,  sabzi,  sholg‘om  va  b),  meva-chevalar,  yong‘oq,  ko‘katlar 
tegishli  miqdorda  bo‘lishi  kerak.  Yana  haftada  birikki  marta  ular  ovqatiga 

---

232 
 
ozroq  sarimsoq  qo‘shib  berish  kerak  (uning  bakteritsidlik  va  yallig‘lanishga 
qarshilik ko‘rsatuvchi xususiyatlaridan kelib chiqqan holda).  
Bolaning  kunlik  ovqatiga  me'da  ichak  tizimi  harakat  faoliyatini 
kuchaytirish uchun oziq tolalariga boy mahsulotlardan (bu ko‘pincha qora non, 
po‘sti olinmagan olma, sabzi, karam, sholg‘om, ko‘katlarda mo‘l bo‘ladi) ham 
tegishli  o‘rin  berish  kerak.  Ular  iloji  boricha  har  kuni  meva-chevalardan,  qish 
kunlarida  shu  yoshdagi  bolalar  uchun  mo‘ljallangan  meva  sharbatlaridan, 
konservalardan,  tanovul  qilib  turishlari  lozim.  Bunday  ovqatlanish  ular 
vujudining kerakli vitaminlar, mineral moddalar hamda biologik faol moddalar 
bilan ta'minlashda muhim ahamiyat kasb etadi.