Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi Mirzo Ulugʻbek nomidagi Oʻzbekiston Milliy Universiteti Tarix fakulteti Tarix

Eski shahar ariqlari. 
Anhor kanali
– Boʻzsuvning chap tarmoqlaridan biri, uzunligi 8,7 km. 
Shahar ichida shimoli-sharqdan janubi-gʻarbga qarab oqadi. XIX asr oxiri – XX 
asr boshlarida Anhor Toshkentning Eski shahar va Yangi shahar qismlari 
oʻrtasidagi chegara vazifasini ham oʻtagan. Uning oʻng va chap tomonlaridan bir 
nechta ariq suv olgan.
“Anhor”
 
gidronimi arabcha “nahr” – “daryo” soʻzining koʻplik shakli 
boʻlsada, bu yerda “katta ariq” maʼnosini bildiradi. Shuni ham taʼkidlash lozimki, 
“Anhor” gidronimi mahalliy aholining talaffuzida koʻpincha “ariq”, “soy” 
maʼnolarini anglatadi. Anhor shahardan oqib chiqqach, Boʻrijar nomini olgan. 
Boʻrijar (Boʻrjar) arigʻi.
Bizningcha, “Boʻrjar” gidronimining 
etimologiyasini “Boʻzsuv”dan olib qaragan toʻgʻriroq, chunki Boʻrijar arigʻi 
Boʻzsuv kanalining davomi va “Boʻrjar” – “Boʻz jar” – “Boʻzsuv oqqan jar” 
iborasining qisqargan shaklidir. Aslida Boʻrijar boʻlsa kerak.
14
Холматов Қ., Баратов П. Тошкент шаҳрининг ирригация шоҳобчалари. – Т.: Фан, 1983. – 13 б. Мазкур 
китобда ариқларнинг ҳозирги кундаги узунлиги, жойлашуви ҳақидаги маълумотлар шу адабиѐтдан, шунингдек, 
Тошкент энциклопедиясидан (1992) олинган. 

---

Jarariq. 
“Jarariq” gidronimi relyef bilan bogʻliq boʻlib, “jarlikda hosil 
boʻlgan ariq”, “jardan oqib oʻtgan ariq” maʼnolariga yaqin. Maʼlumki, Chigʻatoy 
baland yerlardan oqqan, undan oʻng tomonga tarmoqlangan ariqlardan eng kattasi 
sanalgan Jarariqning boshlanish yeri nisbatan pastlik yerlarga toʻgʻri keladi.
Kalkovus kanali.
“Kalkovuz” gidronimi “Kaykovus”, “Kaykobus” 
toponimlarining oʻzgargan shaklidir. Odatda mazkur toponim “Kaykovus” 
antropotoponimi bilan bogʻliq, degan fikr mavjud. X–XI asr fors shoiri Abulqosim 
Firdavsiyning “Shohnoma” asarida yozilishicha, Kaykovus eron shohlaridan biri 
boʻlgan
15
.