O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

17.1.
 
Proksi server vazifalari 
Ko‘pincha proksi-serverlar quyidagi maqsadlarda ishlatiladi: 

lokal tarmoq kompyuterlarining Internetga kirishini taʼminlash; 

maʼlumotlarni keshlash: tashqi kanalga yuklamani kamaytirish va mijoz 
tomonidan so‘ralgan resursni olishni tezlashtirish uchun resurslar kesh xotirada 
saqlanishi mumkin; 

---

183 

maʼlumotlarni siqish: proksi-server Internetdan maʼlumotlarni yuklaydi va 
mijozga maʼlumotni siqilgan shaklda uzatadi, bu bilan tarmoq kanaliga yukni 
kamaytiradi; 

mijoz so‘rovlarini filtrlash; 

so‘rov va javoblarni shifrlash orqali maxfiylikni taʼminlash; 

lokal tarmoqni tashqi xavflardan himoyalash: masalan, proksi-serverni 
shunday sozlash mumkinki, lokal kompyuterlar tashqi serverlarga faqat proksi-
server orqali kira olsin, tashqi kompyuterlar esa lokal tarmoqqa umuman kira 
olmasin (ular faqat proksi-serverni ko‘radi); 

turli serverlarga kirishni anonimlashtirish: proksi-server so‘rov manbai 
yoki foydalanuvchi haqidagi maʼlumotlarni yashirishi mumkin; 

kirish cheklovlarini chetlab o‘tish: masalan, baʼzi serverlarda maʼlum IP 
adreslarga cheklov o‘rnatilgan hollarda uni chetlab o‘tish. 
Internetdagi har qanday foydalanuvchi murojaat qila oladigan proksi-server 
ochiq deb ataladi. 
17.2.
 
Proksi turlari 
Ko‘pincha proksi-server uchun mo‘ljallangan vositalar ko‘p turdagi proksi 
xizmatlarni qo‘llab-quvvatlaydi. Masalan, proksi-server ilovalar uchun tarmoq 
vositachiligini taʼminlashning kabi asosiy funktsiyasidan tashqari, keshlash va 
autentifikatsiya imkoniyatlarini ham taqdim etishi mumkin. Asosiy proksi turlari: 

yo‘naltiruvchi proksilar (forward proxies); 

shaffof proksilar (transparent proxies);

keshlash proksilari (caching proxies); 

xavfsizlikni taʼminlash proksilari (security proxies); 

teskari proksilar (reverse proxies).