O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

2 rejimda
himoya qilishi 
mumkin: 

tunnel rejimi,
bunda IP paket to‘liq, shu jumladan uning sarlavhasi ham 
himoyalanadi; 

transport rejimi
, bunda faqat IP paket mazmunini himoya qilinadi. 
Asosiy rejim – tunnel rejimi. Tunnel rejimida asl paket yangi IP paketga 
joylashtiriladi va tarmoq orqali maʼlumotlarni uzatish yangi IP paket sarlavhasi 
asosida amalga oshiriladi. 
IPSec-ni qo‘llash sxemalari
: xost-xost (16.8-rasm), shlyuz-shlyuz (16.9-
rasm) va xost-shlyuz (16.10-rasm). 

---

178 
IPSec
XOST 
H1
IPSec
XOST 
H2
Himoyalangan kanal, SA
Internet/Intranet
16.8-rasm. IPSec xost-xost ulanish sxemasi 
IPSec
SG1
shlyuz
IPSec
SG2
shlyuz
Himoyalangan kanal, SA
Internet
Intranet
Intranet
16.9-rasm. IPSec shlyuz-shlyuz ulanish sxemasi 
IPSec
Host 
H1
IPSec
SG shlyuz 
Internet
IP sec
Host 
H2
Intranet
Himoyalangan kanal, SA
Himoyalangan kanal, SA
16.10-rasm. IPSec xost-shlyuz ulanish sxemasi 
16.5.
 
Seans pog‘onasida VPN-ni tashkil etish protokollari 
Xavfsiz virtual kanallarni yaratish mumkin bo‘lgan OSI modelining eng 
yuqori pog‘onasi – bu seans pog‘onasi. Seans pog‘onasida xavfsiz virtual 
tarmoqlarni qurishda, maʼlumot almashishda kriptografik himoyani, shu jumladan 

---

179 
autentifikatsiyani va tomonlar o‘rtasida bir qator vositachilik funksiyalarini amalga 
oshirish mumkin bo‘ladi. 
Seans pog‘onasida xavfsiz virtual kanallarni shakllantirish protokollari orqali 
amaliy protokollar (HTTP, FTP, POP3, SMTP va boshqalar) xabarlarini uzatish 
uchun ushbu amaliy protokollar ilovalariga o‘zgartirishlar kiritish talab qilinishi 
mumkin.
Axborot almashinuvini seans pog‘onasida himoya qilish uchun SSL protokoli 
qo‘llaniladi. O‘zaro aloqa qiluvchi tomonlar o‘rtasida vositachilik vazifalarini seans 
pog‘onasida SOCKS protokoli amalga oshiradi. SOCKS protokoli keying mavzuda 
ko‘rib chiqiladi.