O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Nazorat savollari 
1.
Himoyalangan virtual xususiy tarmoqlarni ko‘rish konsepsiyasini aytib 
bering.
2.
Himoyalangan virtual xususiy tarmoqlarning qanday turkumlarga bo‘linadi.
3.
Himoyalangan korporativ tarmoqlarni ko‘rish uchun VPN qanday 
yеchimlarini bilasiz 
4.
Kanal va seans sathlarda himoyalangan virtual kanallarni ko‘rish
arxitekturasini quring. 
5.
IPSec protokollar stekini himoyalangan virtual xususiy tarmoqlar qurishda 
qanday ishlatiladi 
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar 
1-topshiriq. 
VirtualBox dasturida Windows server OT yordamida 
vpnser
nomli va 
192.168.1.11
IP manzilli virtual kompyuter yarating. Yaratilgan serverda 
“Службы политики сети и доступа” rolini o‘rnating va kerakli sozlamalarni 
amalga oshiring. VPN xizmat ko‘rsatadigan IP adreslar oralig‘ini ko‘rsating va 
kerakli sozlamalarni to‘g‘irlang. Yangi windows 7 virtual kompyuter yaratib 
qilingan ishni to‘g‘riligini tekshirib ko‘ring.
 
 
 

---

182 
XVII BOB. Proksi serverlar 
Proksi server – bu tarmoq xizmati dasturi bo‘lib, foydalanuvchilarga biron 
serverga bilvosita so‘rovni amalga oshirish imkonini beradi. Avval mijoz proksi-
serverga ulanadi va undan boshqa serverda joylashgan baʼzi resurslarni (masalan, 
elektron pochtani) so‘raydi. Keyin proksi-server quyidagilardan birini amalga 
oshiradi: 

agar resursning aktual nusxasi proksi-server keshida mavjud bo‘lsa, 
keshidan olib foydalanuvchiga qaytaradi; 

aks holda resurs joylashgan serverga ulanadi va undan resursni yuklab 
oladi, so‘ng foydalanuvchiga qaytaradi, bir nusxasini kesh xotirasida yozib qo‘yishi 
mumkin. 
Baʼzi hollarda, mijozning so‘rovini va resurs joylashgan serverning javobini 
proksi-server maʼlum maqsadlar uchun o‘zgartirishi mumkin. Shuningdek, proksi-
server mijoz kompyuterini baʼzi tarmoq hujumlaridan himoya qilishga imkon beradi 
va mijozning anonimligini saqlashga yordam beradi. 
Proksi-server resurs joylashgan serverga so‘rov yuborayotganida, so‘rovni 
o‘z nomidan yuborishi mumkin, yaʼni mijozning IP adresi o‘rniga o‘zining IP 
adresini yozib xabarni uzatadi, ko‘pincha aynan shu variantda qo‘llaniladi. Bu orqali 
mijozning anonimligi taʼminlanishi mumkin hamda agarda resurs serverida mijoz IP 
adresiga taʼqiq qo‘yilgan bo‘lsa, ushbu taʼqiq aylanib o‘tilishi mumkin, chunki 
so‘rov xabarida mijoz IP adresi bo‘lmaydi. Bundan tashqari proksi-server mijoz va 
proksi-server o‘rtasidagi aloqani shifrlash orqali maxfiyligini taʼminlashi mumkin. 
Baʼzi proksi-serverlar mijozlarni autentifikatsiyalash imkoni ham beradi.