O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

16.4.
 
Tarmoq pog‘onasida VPN-ni tashkil etish protokollari 
IPSec
(Internet Protocol Security) protokollari tarmoq ishtirokchilarini 
autentifikatsiyalash, trafikni tunnellashtirish va IP paketlarni shifrlash uchun 

---

174 
ishlatiladi. IPSec protokolining asosiy maqsadi IP tarmoqlar orqali maʼlumotlarni 
xavfsiz uzatishni taʼminlashdir. IPSec arxitekturasi IPv4 bilan mos bo‘lganligi 
uchun ulanishning faqat ikki uchida IPSec-ni qo‘llab-quvvatlanishining o‘zi kifoya; 
yaʼni oraliq tarmoq uzellari IPSec-ni qo‘llab-quvvatlamasa ham bo‘ladi. IPSes 
protokoli bugungi kunda Internetda ishlatiladigan IPv4 protokolini ham, Internetga 
endi joriy qilinayotgan IPv6 versiyasi trafigini ham himoya qila oladi. 
IPSec protokollarining asosiy maqsadi IP tarmoqlar orqali maʼlumotlarni 
xavfsiz uzatishni taʼminlashdir. 
IPSec quyidagilarni kafolatlaydi
: 

uzatilgan 
maʼlumotlarning 
butunligi, 
yaʼni 
uzatish 
paytida 
maʼlumotlarning o‘zgarmagan, yo‘qolmagan va takrorlanmagan; 

yuboruvchining haqiqiyligi, yaʼni maʼlumotlarni yuboruvchi tomonning 
haqiqiyligini isbotlangan; 

uzatilayotgan maʼlumotlarning maxfiyligi, yaʼni maʼlumotlar ruxsatsiz 
ko‘rishni oldini oladigan shaklda uzatiladi. 
Shuni taʼkidlash kerakki, odatda maʼlumotlar xavfsizligi yana bitta talabni o‘z 
ichiga oladi: bu maʼlumotlarning foydalanuvchanligi (mavjudligi). Bu nuqtai 
nazardan mavjudlik ularni yеtkazib berish kafolati sifatida talqin qilinishi mumkin. 
IPSec protokollari bu muammoni hal qilmaydi va uni TCP transport protokoliga 
qoldiradi. IPSec protokollari tarmoq pog‘onasi maʼlumotlarini himoya qilishni 
taʼminlaydi, bu himoyani ilovalarga shaffof holda bajaradi, yaʼni ilovalar o‘zlari 
tomonidan uzatilayotgan maʼlumotlar IPSec tomonidan qayta ishlanayotganini 
bilmaydi. 
Autentifikatsiyani, uzatilgan maʼlumotlarning maxfiyligini va butunligini 
taʼminlash uchun IPSec protokollari bir qator standartlashtirilgan