O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

16.2.
 
PPTP protokoli 
PPTP protokoli Microsoft tomonidan boshqa bir qator kompaniyalar 
ko‘magida ishlab chiqilgan. PPTP masofadagi foydalanuvchilarning lokal tarmoqqa 
Internet orqali ulanishini taʼminlash imkoni beruvchi xavfsiz virtual kanallar 
yaratishga mo‘ljallangan. PPTP protokoli OSI modelining kanal pog‘onasida kripto 
himoyalangan tunnelni yaratadi. 
PPTP seansi davomida uzatiladigan paketlar quyidagi tuzilishga ega (16.3-
rasm): 

Internet ichida qo‘llaniladigan kanal pog‘onasi sarlavhasi, masalan, 
Ethernet kadri sarlavhasi; 

paketni yuboruvchi va qabul qiluvchining adreslarini o‘z ichiga olgan IP 
sarlavhasi; 

Marshrutlash uchun umumiy inkapsulyatsiya sarlavhasi, GRE; 

asl PPP paketi, shu jumladan IP, IPX yoki NetBEUI paketi. 

---

170 
Kadr 
sarlavhasi 
IP 
sarlavhasi 
GRE 
sarlavhasi 
PPP 
sarlavhasi 
PPP 
shifrlangan 
maʼlumoti 
Kadr oxiri 
16.3-rasm. PPTP tunnel orqali uzatilayotgan paket strukturasi
 
PPTP 
protokoli 
xavfsiz 
virtual 
kanalni 
yaratish, 
masofadagi 
foydalanuvchining autentifikatsiyalash va uzatilgan maʼlumotlarni shifrlash 
imkonini beradi (16.4-rasm). 
PPTP protokoli
PPP protokoli
GRE protokoli
Autentifikasiya 
protokoli
Shifrlash algoritmi
16.4-rasm. PPTP protokoli arxitekturasi 
PPTP protokolida quyidagi autentifikatsiya protokollari qo‘llaniladi: 

parol asosida autentifikatsiya protokoli – PAP (Password Authentication 
Protocol); 

aloqani o‘rnatishda autentifikatsiya protokoli – MSCHAP (Microsoft 
Challenge-Handshaking Authentication Protocol); 

EAP-TLS (Extensible Authentication Protocol-Transport Layer Security) 
autentifikatsiya protokoli. 
PAP protokolidan foydalanilganda login va parol tarmoq orqali shifrlanmagan 
holda uzatiladi, faqat server mijozni autentifikatsiyadan o‘tkazadi. 
MSCHAP va EAP-TLS protokollaridan foydalanilganda, begonalar 
tomonidan shifrlangan parol paketlarini ushlab olib, ularni qayta ishlatishdan 
himoyalaydi hamda VPN mijoz va VPN serverining o‘zaro autentifikatsiyasini 
taʼminlanadi. 

---

171 
MPPE (Microsoft Point-to-Point Encryption) shifrlash faqat MSCHAP va 
EAP-TLS bilan ishlatiladi. MPPE mijoz va server o‘rtasida parametrlarni 
kelishishda avtomatik ravishda shifrlash kalitining uzunligini tanlay oladi. MPPE 
shifrlash 40, 56 yoki 128 bitli kalitlarni qo‘llab-quvvatlaydi. PPTP har bir qabul 
qilingan paketdan keyin shifrlash kalitining qiymatini o‘zgartiradi.