O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universitetining qo‘qon filiali

12-MA’RUZA.


BOSMA PLATALAR VA INTEGRAL MIKROSXYeMALAR ISHONCHLILIGI
Reja:
1. Bosma platalar ishonchliligi.
2. Integral mikrosxemalar ishonchliligi.


Tayanch so‘z va iboralar: asosiy kataliklar, atmosfera bosimi, atrof muhit harorati, izolyasion asosli material, IMS afzalliklari, gibrid IMS, yarim o‘tkazgichli IMS, buzilishlar intensivligi, qo‘qis buzilishlar, kontakt buzilishi, metalni chiziqli kengayish koeffisiyenti.
1. Bosma platalar ishonchliligi.

Bosma plata ishonchliligini aniqlovchi ko‘rsatkichlar, dielektrik yo‘qotishning tangens burchagi, xajmli va yuzaki qarshilik, bosma o‘tkazgichlar orasidagi qarshiliklar hisoblanadi [9.20]

Bu belgilarga katta ta’sir ko‘rsatuvchi atrof harorati va namlik hisoblanadi. Yuqori harorat namlik sharoitida bosma platalarni bo‘lishi himoya qobig‘i qarshiligini pasayib ketishini keltirib chiqaradi. Ko‘p holllarda bu ularning buzilishiga olib keladi. Namlik metalni moszanglashiga sababa bo‘ladi, bu esa elektr zanjirida o‘zilish hosil qilishi mumkin.
Platani buzilishini keltirib chiqaruvchi sababalaridan biri bosma plata sirtini qoplovchi qoplama bo‘lishi ham mumkin.
Bu hodisa bosma plata yuzasida ya’ni joylashgan havo namligini ko‘payishi oqibatida sodir bo‘ladi. Unga quyidagilar sabab bo‘ladi:

• 
  bosma platalar va yuza qoplamasi qarshiligi bir xil bo‘lmasligi va platada hamda qoplamada dars ketishi sodir bo‘lishi.
  
• 
  Atmosfera bosimini pasayib ketishi
  

Atmosfera bosimi kamayishi qattiq qoplamali dielektrik yuzasidagi kuchlanishini kamayishiga va 798-931 Pa bosimda maksimal holatga tushishi mumkin va keyin yana oshib ketadi.


8–rasm. Bosma plata qoplamasi kuchlanishini U_s.o‘ yorib o‘tishining atmosfera bosimiga bog‘liqlik grafigi.
Atrof xarorati ko‘tarilishi atmosfera bosimi 48 dan 103000 Pa gacha bosma platalar yuza qatlami kuchlanishi pasayishiga olib keladi.
Haroratni pasayishi bosma plata yuza qoplamasi kuchlanishini oshiradi. Qiyshiq chiziqlar oralig‘i har xil bosma platalarni sinash vaqtidagi ko‘rsatkichlar tavsifini bildiradi.
Bosma platani himoya qobig‘ining eskirishi (qarshi) dielektrik yo‘qotishlarining tangens burchak qiymatlarini oshiradi, shu sababli yo‘qotishlar darajasi favqulotda oshishi va ba’zi hollarda buzilishini keltirib chiqaradi.
Bosma platalar ishonchliligi ularga tushirilgan ulanishlar soniga ham bog‘liq bo‘ladi, ulanishlar sonini ko‘payishi bilan bosma plata buzilishi xavfi oshadi.

№ son	10	20	30	50	80	100	300	500	1000
, 10^6 (1/ soat)	0,07	0,15	0,22	0,36	0,59	0,72	2,2	3,6	7,2

Ulanishlar soni bosma platadagi qalaylashlar payka sonini hisoblash bilan amalga oshiriladi.