O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi guliston davlat universiteti “tarix” kafedrasi

7.
 
Aterna daryosining so‗l qirg‗og‗ida vestin va marusin qabilalari yashaganlar. 
Ularning ijtimoiy munosabatlari mutlaqo ibtidoiy edi. Mamlakatning shimoliy-
g‗arbidagi ligurlar itali- yaliklar kelishigacha eng qadimgi tub joy aholi edi. Jez davri 
boshlarida kelgindi hind-yevropa qabilalari ligurlarni Itali- yaning shimoliy-g‗arbiga 
siqib chiqardilar. Italiyada joylashgan sikan va sikunlar ham ibtidoiy hayot kechirar 
edilar. Ular dastlab Sitsiliyada yashaganlar. Keyinchalik ularni Finikiya va yunon 
kolonistlari orol ichkarisiga siqib chiqardilar. Bu davrda Italiya hududida finikiyaliklar 
va etrusklar qaram kishilar mehnatidan foydalanib, jamiyat taraqqiyotida yuqori 
darajaga erishganlar. Mil.avv. I ming yillikda yarim orol aholisining aso siy qismini 
hind-yevropa qabilalari bo‗lgan italiyaliklar, illiriya- liklar va yunonlar tashkil qildi. 
Yunonlar ilk bor Italiyada mil.avv. II ming yillikda paydo bo‗ldilar. Mil.avv. VIII asrda 
Janubiy Italiya va Sitsiliyada ko‗plab yunon koloniyalari barpo qilina boshlandi. Janubiy 
Italiyada shunday koloniyalardan Lokri, Sibaris, Tarent va Kro- ton; Sitsiliyada esa Sirakuza, 
Gela va Akragant koloniyalariga asos solindi. Yunonlar uzumchilik, zaytun daraxti, donli 
ekin- lar ekish, chorvachilik bilan shug‗ullandilar. Yunon shaharla rida hunarmandchilik 
rivojlanib, Tarent qizil zarbof matosi, Regiy bronza buyumlari, Sirakuza kemalari, Qum shahri 
kulol- chilik bilan shuhrat qozondi. Yunon koloniyalarida savdo-hu- narmandchilik, 
dehqonchilik gullab-yashnadi. Bu koloniyalar o‗z ona vatanlari - Bolqon Yunonistoni, Kichik 
Osiyo va boshqa hududlar bilan faol savdo aloqalarini yo‗lga qo‗ydilar. Vaqt o‗tishi bilan bu 
hudud Buyuk Yunoniston nomini oldi. Yunon koloniyalarida ijtimoiy-siyosiy hayot o‗ta 

---

71 
ziddiyatli edi. Yunonlar va ularning koloniyalari joylashgan hududlardagi xalqlar ning 
ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlari, davlat tuzumi, madaniy turmush tarzi o‗zaro bir -biriga ta‘sir 
qilib, taraqqiyot jarayonida jiddiy o‗zgarishlarga olib keldi. 
Mil.avv. I ming yillik o‗rtalarida Po daryosi vodiysida kel‘t qabilalari o‗rnashdilar. Ular 
bosh kiyimlarini xo‗roz patlari bilan bezar edilar. Shu sababli, rimliklar ularni gall (lo tincha 
gallus «xo‗roz») deb atadilar. Mil.avv. VI asrdan Sitsiliya va Italiya- ga finikiyaliklar o‗rnasha 
boshladilar. Mil.avv. III asrda Itali- ya hududi Rim istilolari natijasida yagona davlatga 
birlashdi. Natijada bu yerda yashagan turli qabila va xalqlar bir-biri bilan yaqinlashib, 
romanlashish jarayonini boshdan kechirdi. Mil.avv. I asrga kelib lotin tilida so‗zlashadigan 
yagona italiyan xalqi shakllandi. Shu davrdan boshlab mamlakat Italiya deb atala boshlandi.