O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi guliston davlat universiteti “tarix” kafedrasi

2.
 
Rim tarixi tarixnavisligi. 
Rim tarixini o‗rganish uyg‗onish davridan lotin va yunon 
matnlarini to‗plash va chop etishdan boshlandi. Antik mualliflarning asosiy asarlari XIV -XVI 
asrlar- da izlab topildi. XVII asr oxirida fransuz olimi Abbat Tillemon- ning 16 tomli 
«Cherkov tarixi» kitobining 6 tomi Rim imperiya- si tarixiga bag‗ishlangan. XVIII asrda 
fransuz olimi Monteske «Rimliklarning buyukligi va halokati to‗g‗risida mushohadalar» 
asarini Rim tarixini tahlil qilishga bag‗ishladi. Eduard Gibbon (1737-1794-yillar) «Rim 
imperiyasining tushkunligi va yemiri- lishi» nomli asarida Rim tarixini Antoninlar davridan 
Konstan- tinopolning halokatigacha - 1453-yilgacha tasvirladi. Bu asar juda ko‗p manbalar 
asosida yaratilgan. Navbatdagi asar Bartold Georg Niburning (1776-1831-yillar) 3 tomli «Rim 
tarixi» bo‗lib, asar jamoa davridan birinchi Puni urushigacha bo‗lgan davrni o‗z ichiga olgan. 
Teodor Mommzen (1817-1903-yillar) 3 tomli «Rim tarixi», 3 tomli «Rim davlat huquqi» 
asarlarini yozdi. Bi- rinchi asarda Rim hayotining barcha tomonlari yoritiladi, aso- siy e‘tibor 
siyosiy tarixga qaratiladi. Ikkinchi asarda Rim dav- lat muassasalari (magistratura, 
komisiyalar, senat, munisepial kengashlar) tizimli yoritiladi.
XIX-XX asrlarda E.Meyer, E.Paysa, G.Ferrero va boshqa olimlarning asarlarida Rim 
tarixining turli muammolari yoritila- di. Bu asarlarda Rim davlati va jamiyati taraqqiyoti 
masalalari bo‗yicha turli konsepsiyalar ilgari suriladi. «Kembrij qadimgi ta- rixi» ko‗p jildli 
kitobning VII tomidan Rim tarixi bayon qilinadi. IX jilddan XII jildgacha tola qadimgi Rim 
tarixiga bag‗ishlangan.