O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti

Drenajbop sopol quvurlar plastifikator qo’shilmalar qo’shilgan mayin loyni maxsus qoliplarda qoliplab va tik holda ochiq o’t ta’sirida pishirib tayyorlanadi. Drenajbop quvurlar bir tomoni kengroq va uzunligi bo’yicha bir xil diametrli bo’lgan ko’p teshikli xillarga bo’linadi. Bunday quvurlarning diametri 25-250 mm, uzunligi 333-335 mm va 500 mm, devorining qalinligi 8-24 mm bo’ladi. Drenaj quvurlarining muzlashga chidamlilik markasi 15 tsikldan kam bo’lmasligi kerak.


11.3.Quvurlarning xossalari va ishlatilishi

Oqava quvurlari o’lchami katta (diametri 150-600 mm, uzunligi 0,8-1,2 m, ba’zi hollarda 2-2,5 m gacha), sopolagi zich va obdon yetilgan, ichki va tashqi tarafdan glazurlangan bo’lgani tufayli agressiv suv va «adashgan” elektr toki ta’siriga o’ta chidamli bo’ladi. Tekstura nuqtai nazaridan olganda oqava quvurlari qurilish keramikasining dag’al toshsimon buyumlari guruhiga kiradi. Quvurlarning suv yutuvchanligi 9 % dan oshmasligi va kislota turg’unligi 92 % dan kam bo’lmasligi zarur. Ular 0,2 MPa gidravlik bosimga chidamli bo’lishlari shart. Tashqi siquvchi bosim 250, 400 va 600 mm li quvurlarga 20,25 va 30 kN ga to’g’ri keladi.

Oqava quvurlari oqava suv hamda kimyo korxonalarining kislota va ishqorli suyuq chiqindilarini transportirovka qilishda ishlatilganligi tufayli kimyoviy turg’unligi yuqori bo’lishi zarur. Bu xossaga esa uni o’ta yuqori zich holatga kelguncha kuydirish va bir yoxud ikkala tarafdan glazurlash orqali erishiladi. Ularning suyultirilmagan sulьfat kislotasiga chidamliligi 85 % dan kam bo’lmasligi zarur. Rossiyaning “SHekino” korxonasi quvurlarining bu ko’rsatkichi 96 % atrofida, suv yutuvchanligi esa 6,5 % atrofida (31-jadval).


Tanasining zichligi uning qaynatishsiz suv yutuvchanligi orqali xarakterlanadi
31-jadval

№	Vaqt, soat	Suv yutuvchanligi, %
1	24	1,45-2,27
2	144	2,30-2,48
3	288	2,30-2,54

Qaynatilgan holatda oqava quvurlarining suv yutuvchanligi yuqori bo’ladi. Ularning gidravlik bosimga chidamliligi 2 ati dan kam bo’lmasligi belgilangan bo’lsada, amaliyotda 12 ati ga yaqin bosimga chidash beradi. Oqava quvurlarini sinishiga olib keladigan tashqi kuch 1 pog m ga hisoblanganda ichki diametri 250 mm gacha bo’lgan quvurlar uchun 2 t (amaliyotda 3 t gacha), so’z yuritilayotgan diametr 600 mm gacha bo’lganda esa 3 t ni tashkil etadi.