O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat

Davlatning kelib chiqishiga doir nazariyalar quyidagilardan iborat:
1. Teologik nazariya («butun hokimiyat xudoniki» degan qoidaga asoslanadi).
2. Patriarxal nazariya (davlat kattalashib ketgan oiladan kelib chiqqan).
3. SHartnoma nazariyasi (XVII-XVIII asrlarda yoyilgan, davlat – ongli ijod mahsuli, odamlar kelishgan ahd natijasi).
4. Zo’rlik nazariyasi (davlat zo’rlikdagi g’olibning hokimiyati).
5. Irrigatsiya nazariyasi (SHarqda ulkan irrigatsiya inshootlarini qurish va ulardan foydalanish bilan kelib chiqqan).
6. Sinfiy nazariya (K.Marks, F.Engelps, V.I.Lenin – fikrlaricha davlat iqtisodiy sabablar, ijtimoiy mehnat taqsimoti, qo’shimcha mahsulot va xususiy mulkning paydo bo’lishi, jamiyat qarama-qarshi sinflarga ajralishi tufayli kelib chiqqan).
Davlat to’g’risidagi qarashlarni eng qadimgi davrlardan uchratsak-da, uni hozirgi ma’noda tushunish, ya’ni jamiyatning siyosiy tashkiloti tarzida o’rganish N.Makiavellidan boshlangan.
Davlat hokimiyati (davlat apparati) – bir-biri bilan o’zaro bog’liq bo’lgan, muayyan tuzilmaga birlashgan, davlat hokimiyatini amalga oshiruvchi davlat organlarining tizimidir. Davlat hokimiyati – xalq hokimiyatining maxsus tuzilma – davlat orqali amalga oshirilishidir. Davlat o’z organlari orqali siyosiy hokimiyatni amalga oshiradi. Hokimiyat davlat qo’lida to’plangandagina u malakali va samarali amalga oshirilishi mumkin. Davlat o’ziga tegishli hokimiyat yordamida majburlov va ta’sir choralarini qo’llaydi.
Dunyodagi rivojlangan mamlakatlarda davlat hokimiyatining 4 ta bo’linish printsipi mavjud. O’zbekiston Konstitutsiyasining xalq hokimiyatchiligiga bag’ishlangan 11-moddasida esa davlat hokimiyati 3 ta bo’linish printsipiga asoslanishi bayon etilgan. Ular 1) qonun chiqaruvchi (parlament); 2) ijro etuvchi (Vazirlar Mahkamasi) va 3) sud hokimiyati. 4) Ommaviy axborot vositalari to’rtinchi hokimiyatdir (Bu dunyodagi rivojlangan mamlakatlarda). 2002 yil 4 aprelda Oliy Majlis 8-sessiyasida «Referendum yakunlari hamda davlat hokimiyati tashkil etilishining asosiy printsiplari to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy qonuni qabul qilindi.