O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat

Birinchi manba – insonning oilaviy muhiti. Siyosiy g’oyalar va hissiyotlar unga oiladagi tarbiya orqali beriladi. Bunga to’g’ri keluvchi ijtimoiy-ruhiy qarashlar – siyosiy ongning poydevorini barpo etadi. Uning negizida esa fuqaro shaxsi shakllanadi.
Ikkinchi manba – bu keng ma’nodagi axborotdir. U inson ongiga ham muomala, ham ommaviy axborot vositalari (televideniya, radio, matbuot) orqali «kirib» boradi.
Uchinchi manba – bu individning shaxsiy tajribasidir. SHaxsiy tajriba olingan bilimni rad qiladi yoki tasdiqlaydi. Biroq, u har qanday holatda ham siyosiy ongning shakllanishi va rivojlanishi jarayoniga muhim ta’sir ko’rsatadi.
Yuqorida qayd etilgan manbalar insonga siyosat dunyosini tahlil etishga va unga nisbatan munosabatini belgilab olishga imkon beruvchi bilimlar yig’indisini tashkil etadi.
Demak, voqelik o’zidan-o’zi siyosiy ong orqali baholanmaydi. Uning qabul qilinishi kishilarning avvalgi e’tiqodlari va manfaatlariga ham bog’liqdir.
Siyosiy ong yakka holda emas, balki ijtimoiy ongning boshqa shakllari: iqtisodiy qarashlar, falsafiy ta’limotlar, huquqiy nazariyalar va me’yorlar, axloqiy qonuniyatlar, estetik qadriyatlar bilan o’zaro bog’liq va birgalikda harakat qiladi.
Endi siyosiy ongning funktsilarini ko’rib chiqamiz. U ham ijtimoiy ongning boshqa shakllari kabi bir qator funktsiyalarni bajaradi. Bu funktsiyalarga quyidagilar kiradi:
1. Bilish-axborot berish funktsiyasi. Kishilar ertami yoki kechmi, xoh-laydimi yoki yo’qmi, ammo muqarrar ravishda siyosat dunyosiga duch keladi. Ular bu soha bilan shug’ullanishni xohlamasalarda siyosat ular bilan bari bir «shug’ullanadi» U kishilarning hayotiga va taqdiriga davlat, partiyalar va boshqa jamoat tashkilotlari orqali ta’sir ko’rsatadi. Siyosat kishilarga siyosiy axborot ko’rinishida «kirib» boradi.
2. Baholash funktsiyasi. Siyosiy ong sotsial-siyosiy voqelikni nafaqat biladi, izohlaydi, balki, uni baholaydi. Kishilar u yoki bu siyosiy hodisalar va voqealarni anglash jarayonida, ularga o’z munosabatlarini bildiradilar, o’zlari uchun muayyan xulosalarni chiqaradilar. Aynan siyosiy voqelikni baholash asosida kishilar o’zlarining siyosiy qarashlarini, e’tiqotlarini, pozitsiyalarini, qiziqishlarini shakllantiradilar.