O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat

Maxsus siyosiy ong - bu qoida bo’yicha, mafkuraviy jihatdan bir xil bo’lgan ongdir. Dastlab u kam sonli kishilarning mulki hisoblanadi. Uning tashuvchilari – siyosiy partiyalar va boshqa siyosiy tashkilotlar hamda birlashmalardir. Ular muayyan yo’nalish bo’yicha ommaviy ongni shakllantirish va rivojlantirishga qaratilgan maqsadga muvofiq faoliyat zarurligini belgilaydi.
Maxsus siyosiy ongda bosh masala – ijtimoiy guruhlar, qatlamlarning oddiy vakillari ongiga muayyan ko’rsatmalarni, qoidalarni ishlab chiqish, rivojlantirish va joriy etishdir.
Ommaviy siyosiy ong jamiyat ehtiyojlarining darajasi va mazmunini bevosita ifoda etadi. U siyosiy voqelik haqidagi jamiyat bilimlarining xarakterini ham aks ettiradi. Bunday bilimlar, bir tomondan, turli mafkuralar orqali ishlab chiqiladi va siyosiy madaniyatda mustahkamlanadi. Ikkinchi tomondan esa ushbu bilimlar ijtimoiy guruhlarning amaliy faoliyati tomonidan qo’lga kiritiladi.
Ommaviy siyosiy ong aniq-tarixiy va o’zgaruvchan xarakterga egadir. U tez-tez ko’tarilish va pasayish davrlarini o’z boshidan kechiradi. Unga ko’plab omillar: u yoki bu partiyalarning siyosiy yo’li va taktik-strategik faoliyati, turli ijtimoiy alg’ov-dalg’ovlar, muayyan tarixiy vaziyatning mazmuni va boshqa voqea, hodisalar o’z ta’sirni o’tkazib turadi.
Maxsus siyosiy ong va ommaviy siyosiy ong o’zaro chambarchas bog’langandir. Real hayotda ular o’rtasidagi aloqalarning turli variantlari bo’lishi mumkin.
Ayrim vaqtlarda muayyan siyosiy partiya tomonidan nazariy va amaliy voz kechilgan va bartaraf etilgan qoidalar, urf-odatlar jamiyatning siyosiy ongida uzoq vaqtgacha asorat sifatida saqlanib qolishi mumkin. Bu holni ko’plab siyosiy arboblar, donishmandlar ta’kidlashgan.
Teskari vaziyat ham bo’lishi mumkin: ommaviy siyosiy ongda u yoki bu siyosiy harakatning, qandaydir siyosiy qarorni qabul qilishning zarurligi e’tirof etiladi, maxsus ong esa bunga tayyor emas. Masalan, biror mamlakatda ko’p partiyaviylikning zarurligi haqidagi g’oya oldindan o’z tasdig’ini topgan bo’lsa ham, kerak bo’lgan tashabbus hukmron partiya, davlat tomonidan ancha kechikib qabul qilinishi mumkin.
Siyosiy ong nazariy hamda emperik daraja va shakllarga ajraladi: