O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov

 
15.3-rasm. G’ildirakning joylashish sxemasi. 
a) 4 g’ildirakli; b) 8 g’ildirakli; v) 6 g’ildirakli. 
Alohida yuritmali mexanizmlarning yuritmasi chetki balka yoniga 
o’rnatiladi. Dvigatel vali reduktorning kirish vali bilan oraliq val 
yordamida tishli mufta yoki guk sharniri orqali biriktiriladi, bu esa 
mexanizmlarni yig’ishni osonlashtiradi, chunki bunda aniq montaj kilish 
talablari kamayadi va kran ishlash protsessida metall konstruktsiya 
deformatsiyalanib ketmaydi. 
Harakatlantirish mexanizmlarining konstruktsiyasini tanlashda, 
kran 
yuk 
ko’taruvchanligi, 
oralig’i 
(qulochi) 
va 
metall 
konstruktsiyasining turi hisobga olinadi. 
Agar yuruvchi g’ildiraklar soni 4 dan yuqori bo’lsa, u holda 
balansirlar ishlatiladi. (15.3-rasm, 
a).
Balansirlar nagruzkani g’ildiraklar 
orasida bir xilda taqsimlash uchun xizmat qiladi. Ikki yarusli balansirlar 
(15.3-rasm, 
b
) ishlatilganda birdaniga kranning balandlik bo’yicha 
gabarit o’lchamlari kattalashib ketadi, shuning uchun ayrim hollarda 
bo’g’imli chetki balkalar ishlatiladi. Ular ikki sharnirli biriktirilgan 
qismlardan tashkil topadi. Yurish g’ildiraklari metall konstruktsiyali 
bo’ksaga o’rnatiladi (15.4-rasm). 

---

202 
Yurish g’ildiraklarining asosiy turiga ikki yon qovurg’ali
 
g’ildiraklar kiradi. Ular yurish g’ildiraklarining izdan chiqib ketishiga 
yo’l qo’ymaydi. Ko’prikli, konsolli va velosiped kranlarda, bundan 
tashqari, rebordsiz g’ildiraklar ham ishlatiladi, bunda relsda kran 
g’ildiragini ushlab turuvchi
 
qo’shimcha gorizontal roliklar o’rnatiladi. 
Bir rebordli g’ildiraklar kran aravachalari va shuningdek, yer ustidagi 
kranlarda (minorali krandan tashqari) ishlatiladi. Ularda ikkala rels izi 
bir tekislikda joylashishi va g’ildirak izining